Öğretmen güçlendirme üzerine yapılan araştırmalara yönelik tematik bir inceleme

Abstract

Öğretmen güçlendirme üzerine araştırmaların uzun bir geçmişi olmasına rağmen Türkiye’de bu konuda araştırmaların yeni olduğu söylenebilir. Bu araştırmada öğretmen güçlendirme üzerine Türkiye’de yapılan mevcut araştırmaları tematik olarak incelenmek amaçlanmıştır. Böyle bir çalışmanın öğretmen güçlendirme üzerine araştırmalarda odaklanılacak alanlara yön vereceği düşünülmektedir. Araştırmada veri toplama yöntemi olarak doküman analizi yönteminden yararlanılmıştır. Bu kapsamda dahil etme kriterleri çerçevesinde 2019 yılına kadar öğretmen güçlendirme üzerine Türkiye’de yapılmış 42 çalışma, araştırmanın veri kaynağını oluşturmaktadır. Araştırmada veri analizi yöntemi olarak içerik analizinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda araştırmaların yayım yılı, öğretmen güçlendirmeye yaklaşımlar, araştırma yöntemi, yapıldığı bölge, örneklem içeriği, yapıldığı okul kademesi, örnekleme yöntemi, örneklem büyüklüğü, veri toplama yöntemi, kullanılan ölçme aracı, birlikte ele alınan değişkenler, veri analizi yöntemi ve yayın türü temalar olarak belirlenmiştir. Araştırmaya dahil edilen çalışmalardan elde edilen veriler bu temalar çerçevesinde kodlanmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen güçlendirme üzerine son yıllarda araştırma sayısının arttığı ancak halen yeterli sayıda araştırma olmadığı, araştırmalarda daha çok psikolojik güçlendirme yaklaşımının benimsendiği, çoğunlukla nicel yöntemlerden ve buna bağlı olarak daha çok nicel veri analizi yöntemleri olan betimsel istatistikler, korelasyon ve regresyon analizlerinden yararlanıldığı, araştırmaların çoğunlukla İç Anadolu, Marmara ve Ege bölgelerinde yapıldığı, en çok araştırmanın lise kademesinde gerçekleştirildiği, çalışmalarda çoğunlukla tesadüfi örnekleme yönteminin ve ölçme aracı olarak Spreitzer (1995) tarafından geliştirilen Psikolojik Güçlendirme Ölçeği’nin kullanıldığı, güçlendirmenin en fazla örgütsel bağlılık değişkeni ile birlikte ele alındığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Bu sonuçlar Türkiye bağlamında tartışılarak araştırmacılara yönelik öneriler geliştirilmiştir.