Şırınga: Tıp Tarihi Açısından Bir Değerlendirme

Abstract

Şırıngalar, temelde bir hazne, bir piston ve bir iğneden oluşması nedeniyle basit bir düzeneğe sahiptir, ancak yapısındaki bu basitlikle tezat oluştururcasına tıpta ve tıp tarihinde önemli bir yeri bulunantıbbi aletlerdir. Antik Dönem’de daha çok vücut boşluklarına sıvı vermek ya da sıvı çekmek amacıyla kullanılan şırıngaların, günümüzdekibaşlıca kul lanım alanı olan enjeksiyonla vücuda ilaç verme amacınayönelmesi yüz yıllar almış, modern zamanların pistonlu şırıngasının prototipi ancak XV. yüzyılın sonlarında geliştirilebilmiştir. William Harvey’in 1628 yılında açıkladığı kan dolaşımını çözümleyen SirChristopher Wren kan yoluyla vücudun başka bölgelerine sıvı ilaçların taşınabileceği fikrini öne sürmüştür. Wren, intravenöz enjeksiyondenemelerine 1651 yılında hayvanlar üze rinde başlamış, insanlar üzerinde devam etmiş, ancak başarılı olamamış tır. Vücuda, intravenöz vesubkütan yolla ilaç verme çalışmalarında bilimsel temelli uygulamalara ilk yaklaşan kişiler İskoçya’dan Dr. Fran cis Rynd, Lyon’dan Charles Gabriel Pravaz ve Edinburg’dan Alexander Wood’un çalışmalarıolmuştur. Vücuda ilaç vermek için kullanılan ilk şı rıngaların üretimindemetal ve cam malzemeler kullanılmış, plastik malze melerin kullanımıancak XX. yüzyılda gerçekleşmiştir. Şırınga aracılığıyla vücuda ilaçuygulanmasındaki başarı ise enjeksiyon tekniklerinin geliş mesi, işlemeuygun şırıngaların üretilmesi, anatomiye ve asepsiye ilişkin bilgi birikiminin artması sayesinde gerçekleşmiştir. Antik Dönem’in, hay vanmesanesi-kaz tüyü bileşiminden günümüzün mikro iğnelerine doğruuzun bir yolculuk gerçekleştiren şırıngalar, her zaman sağlık çalışanının vazgeçilmez aletlerinden biri olmuştur.