Denizli'de Mübadillerin Yerleşim Sorunları

Abstract

Cumhuriyet Döneminin en yoğun göç hareketi,1923 yılında gerçekleştirilen Türk-Yunanhalklarının karşılıklı değişimidir. LozanGörüşmeleri sırasında kabul edilen mübadeleprotokolünün 1 Mayıs 1923'ten itibarenuygulanırlığı kabul edilmiş ve bu süreç içinde, BatıTrakya hariç, Yunanistan'daki MüslümanlarınTürkiye'ye göçürülmesi, Ortodoks Osmanlıvatandaşlarının da Yunanistan'a göçürülmesikarşılıklı olarak kabul edilmiştir. Bu değişiminsonucu Yunanistan ve Balkanlardan gelengöçmenlerin malları ve iskânına ilişkin olarakçıkartılmış olan kanun gereği, mübadil olaraktanımlanan göçmenler ile mülteciler, Rumlarınbıraktıkları evlere, topraklara, Anadolu'dan gidenRumlar da Türklerin bıraktıkları ev ve mülklereyerleşmişlerdir. Türkiye'ye gelmeden önceYunanistan'daki fanatikler ve Balkan devletlerininhomojen ulus yaratma çabaları nedeniyle birçoksıkıntılar yaşayan mübadiller, özellikle 1924yılından itibaren yapılan yerleşimlerinde yenisorunlarla karşılaştılar. Göçmenlerin çoğunluğuyeni yerlerine uyum sağlayıp, üretici konumageçene kadar yoksulluk çektiler. Bazı göçmenlerde iskân edildikleri yerleri terk ederek yaşamlarınıbaşka yerlerde sürdürdüler. Bu çalışma mübadelekapsamında Denizli'ye 1924 yılından itibarengelen göçmenlerin yerleşimleri sırasındayaşadıkları yerleşme sorunlarını, yer değiştirmeçabalarını, Hükûmet'in iskân politikası sırasındagöçmenlerle yaşanan olayları incelemeyiamaçlamaktadır. Çalışma sırasında yazılıkaynaklar ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivibelgeleri kullanılarak Denizli'ye gelengöçmenlerin üretici konuma geçene kadar olansüreçte yaşadıkları gelişmeler incelenecektir