II. Abdülhamit Dönemine Ait İki Farklı Japon Alfabesi ve Türkçe Transliterasyonlarındaki Sorunlar Üzerine

Abstract

Osmanlı İmparatorluğu ile Japonya arasındaki ilk resmî temaslar 1870’li yıllardabaşlamış, 1890 yılında yaşanan Ertuğrul Faciası’ndan sonra ilişkiler artarak devam etmiştir.1890'da Türk firkateyni Ertuğrul Japonya açıklarında batmış ve hayatta kalanlar Japonkruvazörleri tarafından İstanbul'a getirilmiştir. Kazazedelerle birlikte İstanbul’a gelen NodaSh?tar? isimli Japon gazetecinin padişah II. Abdülhamit’in isteği üzerine İstanbul’da kalarakbir yandan Türkçe öğrenirken diğer yandan Mekteb-i Harbiye-i Şahane’de Türk subaylaraJaponca öğrettiği ve Jiji Shinpo adlı Japon gazetesinde çalışmaya devam ettiği bilinmektedir.2018 yılının ocak ayına kadar Noda ve öğrencilerinin faaliyetlerinden Osmanlıİmparatorluğu’nda Japonca eğitiminin eğitim öğretim çıktısı olarak değerlendirilebilecek 4adet mektup dışında veri bulunmamaktaydı. 2018 yılında Prof. Dr. Ali Merthan Dündar’ınMecmua-ı Lügat adlı eseri bilim dünyasına tanıtmasıyla 125 yıl aradan sonra Noda veöğrencilerinin çalışmalarının önemli bir kısmı daha gün yüzüne çıkmış oldu. Bu çalışmada,Dündar’ın tanıtımına kadar Osmanlı’da ilk Japonca yayın olarak bilinen ancak Noda veöğrencileriyle ilgisi olmayan Japon Elifbası (1908) ile Mecmua-ı Lügat’te (1893) yer alanHiragana alfabesi karşılaştırılmıştır. Nitel araştırmaya dayalı çalışmamızda karşılaştırmasonucunda on beş yıl arayla yazılmış bu alfabelerin Türkçe transliterasyonlarında kaydadeğer farklılıklar olduğu saptanmıştır.