Bireylerin vergi ve bağış konusundaki tutumlarının güven kapsamında değerlendirilmesi: Pamukkale Üniversitesi öğrencileri üzerinde bir araştırma

Abstract

İnsanların gönüllü vergi ödeme motivasyonlarını etkileyen unsurlar; vergi sistemindeki karmaşıklık, sosyal ve demografiketkiler, dini inanç ve ahlaki değerler, ceza oranları ve denetim, vergi affı, mali danışmanların etkisi ve hükümetlere olan güvenve yolsuzluk şeklinde 7 başlık halinde sıralanabilir. Çalışmada bireylerin vergi ödeme veya ödememe davranışının altındayatan etkenler üzerinde durulmaktadır. Bu kapsamda bireylerin düşüncelerini anlayabilmek için geleceğin mükellefleri olanüniversite öğrencilerinin düşünceleri araştırılarak, insanların ceplerinden karşılıksız olarak yaptığı ödemeler olan vergi ödemeve bağış yapma konusundaki tutumları incelenmiştir. Bu tutumlarının daha iyi anlaşılabilmesi için Pamukkale Üniversitesindeokuyan 666 üniversite öğrencisi ile yüzyüze anket çalışması uygulanmış olup, yapılan analizler sonucunda bireylerin genel vergialgısı ve bireylere yardım konusundaki tutum ortalamalarının yüksek çıktığı görülmüştür. Ancak bununla beraber uygulananvergi sistemi algısı ortalaması düşük çıkarken, cevaplayıcıların vergi oranları ve vergi yükünü yüksek buldukları, vergi sisteminiise adaletsiz gördükleri bulgularına ulaşılmıştır. Genel güven düzeylerine göre değişken ortalamaların karşılaştırıldığı ANOVAtesti sonuçlarına göre ise güven düzeyleri yüksek olan bireylerin, uygulanan vergi sistemi algısı ve hayır kurumlarına yardımortalamaları da yüksek çıkmaktadır. Bununla birlikte insanların güven düzeyleri ne olursa olsun bireylere yardım etmekonusunda pozitif olduğu ve vergi algısının yüksek olduğu görülmüştür. Ancak sistemin içine kurumların girdiği durumda güvendüzeylerinin düştüğü görülmektedir. Yani insanlara bağış yapma konusunda pozitif olan bireylerin, işin içine kurum girdiğizaman güven düzeyleri düşmekte, aynı şekilde vergi algısı pozitif olan bireylerde de, konu uygulanan vergi sistemine gelincebakış açılarının negatife döndüğü görülmektedir.