İlk resmi spor dergisi: Türk spor kurumu dergisi’ne bir bakış (1936-1938)

Abstract

Osmanlı Devleti’ne modern sporların girişi, eğitimin Batı’ya açılan iki kapısı olan Galatasaray Sultanisive Robert Kolej ile gerçekleşmiştir. Ders programlarına Terbiyeyi Bedeniye derslerinin Batı tarzıokullara girişi ile birlikte spora olan ilgi artmıştır. Okullarda her ne kadar spor daha çok jimnastiküzerinden gelişmişse de yabancıların birtakım imtiyazlarını kullanarak kitle sporlarına yöneldiklerive Müslüman Türkler arasında da bu sporların yaygınlaşmasına katkı sağladıkları bilinmektedir.İstibdat Dönemi’nde kitle sporları için insanların kalabalık gruplar halinde bir araya gelmesisakıncalı sonuçlar doğurabileceği endişesi sonucunda bu tarz sporların yapılıp yapılmadığı hafiyelermarifetiyle sıkı bir şekilde denetlenmiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Avrupa’da sporunsavaşa hazırlık mahiyetinde görülmesi ve gerçekleştirilen savaşlarda Avrupalı devletlerin başarıyaulaşmaları II. Meşrutiyet Dönemi spor politikalarını da etkilemiştir. Modern bir ulus inşasında spor,geleceğe güvenle bakan, erdemli, sağlam vücutlu bireylerin yetiştirilmesi için önemli bir araç olarakgörülmeye başlanmış ve bu gelenek II. Meşrutiyetten Cumhuriyet’e miras olarak aktarılmıştır. II.Meşrutiyet Dönemi boyunca ardı ardına mağlup olunan savaşların olumsuz etkilerinin ortadankaldırılabilmesine yönelik oluşturulan Osmanlı Genç ve Osmanlı Güç dernekleri ile toplumunmilitarizasyonuna yönelik adımlar atılmıştır. Yeni kurulan genç Cumhuriyet ise spor teşkilatınıöncelikle devlet kontrolüne almamış özerk bir yapısı olan Türkiye İdman Cemiyeti İttifakı’nınuhdesine bırakmıştır. 1930’larda çağdaşı pek çok devlette olduğu gibi Türkiye Cumhuriyeti desporu devlet eliyle yönetebilmek için birtakım adımlar atmıştır. Spor, bu dönemde olimpiyatlarüzerinden uluslarararası rekabette bir üstünlük unsuru olarak görülmeye başlanmış ise de savaşınayak seslerinin duyulmaya başlandığı 1930’ların ikinci yarısında her an savaşa hazır bir askeri grupbulundurmanın da bir ön koşulu olarak görülmeye başlanmıştır. Özerk bir yapısı olan Türkiye İdmanCemiyeti İttifakı ile istenilen amaçlara ulaşılamayacağının düşünülmesi devleti Avrupa’dakinebenzer bir spor yapılanmasının oluşturulması için çalışmalara yöneltmiş ve bunun sonucunda daspor teşkilatının parti teşkilatına bağlanması ile sorunların çözülebileceği düşünülmüştür. 1936-1938 dönemi Türk sporu için bir arayış dönemi olarak geçmişse de 1938’de çağdaşlarının sporanlayışlarına benzeyen ama dünyada eşi benzeri olmayan yeni bir teşkilatlanmaya gidilmiştir. ÜlküDergisi’nin Şubat 1933’de yayımlanan ilk sayısında halkevlerinde bir spor şubesinin kurulacağını vedergide spor bölümüne yer verileceğinin belirtilmesi sporun parti ya da devlet eline geçmesindençok öncesinde de devletin sporla yakın bir temas kurduğunu göstermesi açısından da son dereceönemlidir.1930’lu yıllar Türkiye’sinde spor dergiciliğinin önceki dönemlere göre artış gösterdiği bilinmektedir.1930’ların başında basın hayatında meydana gelen özgürlükçü hava spor basınına da yansımıştır.1920’li yıllarda Gol, Gol Spor Mecmuası, Spor Âlemi, Şampiyon, Şa Şa Şa, Yarın Spor, Türkspor’unardından 1930’lu yıllarda Türkspor, Olimpiyat, Top, Spor Postası, Kırmızı Beyaz, Türk Spor Kurumu,Sarı Lacivert, Havacılık ve Spor, Beden Terbiyesi ve Spor ile Okul Spor basın hayatında yerlerini almışlardır. Dergi sayısındaki artışa paralel olacak şekilde dergilerin içeriklerinin de zenginleştiğigöze çarpmaktadır. Dergiler incelendiğinde kimi zaman devletin yalnız sporu ve spor basınınıdönüştürmediği spor basınının da devletin spor yönetimine etkisini belirlemede belirleyici bir gücesahip olduğu görülmektedir. Türk Spor Kurumu Dergisi öncesindeki spor basını, daha çok İstanbulmerkezli haberleri sütunlarına taşırken kurumun resmi yayın organı olması hasebiyle İstanbuldışında da pek çok haberi sütunlarına taşımış ayrıca pek çok spor dalına dair haberler vermesiyle dekendisinden sonra gelecek dergilere de öncülük etmiştir.Bu dergiler içerisinde Türk Spor Kurumu Dergisi spor teşkilatında meydana gelen bir değişikliktensonra oluşturulan Türk Spor Kurumu’nun resmi yayın organı olarak faaliyetini sürdürmüştür. Yayınpolitikası ve haberlerin işlenişi noktasında geçiş döneminin bir ürünü olan dergi, resmi bir yayınorganı olarak çalışmıştır. Haberlerin aktarımından sporla ilgili haberlere kadar yapmış olduğu yayınile Türk spor teşkilatlanmasına katkı sağlamıştır.