Nikotin bağımlılığını belirlemede Fagerström Nikotin Bağımlılık Testinin (FBNT) değerlendirilmesi ve nikotin bağımlılığı için yeni bir test oluşturulması

Abstract

Amaç: Fagerström Nikotin Bağımlılık Testinin (FBNT) değerlendirilmesinde oldukça yaygın kullanılan 6 soruluk testtir. Bu çalışmada FBNT'nin nikotin bağımlılığını belirlemekteki gücü değerlendirilmiş, yeni bir test oluşturulmaya çalışılmıştır.Gereç ve yöntem: Metodolojik bir çalışmadır. Sigara bırakma merkezine başvurmuş 640 kişi çalışma grubunu oluşturmaktadır. Bağımlılığın göstergesi olarak sigara bırakma merkezine başvurmasına, tedaviye alınmasına rağmen izlem sonunda kişinin sigarayı bırakamaması alınmıştır. Tüm olgulara başvuru sırasında FBNT ve sigara bağımlılığı ile ilgili olabileceği düşünülen soruların yeraldığı anket uygulanmıştır. FBNT ve anketteki her bir sorunun sigara bırakmayla ilişkisi incelenmiştir. Sigarayı bırakmayla ilişkisi (korelasyonu) yüksek sorular belirlenip, bu sorularla yeni test oluşturulup FBNT ile karşılaştırılması yapılmıştır.İstatistiksel analizlerde korelasyon analizi, t ve ki-kare testleri kullanılmıştır. Bulgular: Çalışma grubumuzdaki 640 kişinin yaş ortalaması 41.4 ve %71'i erkektir. Ortalama 20 aylık izlem sonucu sigara bırakma oranı %21.5'dir. FBNT'nin her bir sorusuyla sigara bırakma oranları arasında ilişki incelendiğinde 4 sorunun oldukça ilişkili olduğu buna karşın 2 sorunun ise zayıf ilişkili olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca "Sigara içme nedenleri anketi"nde yer alan sorular ile sigara bırakma arasında ilişki incelenmiş, en çok ilişki saptanan 3 soru belirlenmiştir. Bu üç soru FBNT'nin etkili olduğu saptanan 4 sorusuna ayrı ayrı eklenerek 3 farklı model oluşturulmuştur. Bu modeller içinden ''Konuşurken, sohbet ederken, çayla birlikte canım bir sigara ister'' sorusunun eklenerek oluşturulan modelin bağımlılığını hem diğer modellere hem de FBNT'ye göre daha iyi gösterdiği görülmüştür. Sonuç: Oluşturulan 5 soruluk testin nikotin bağımlılığını daha iyi gösterdiği gözlenmiştir.