Bahâüddin el-Kazvînî’nin Sirâcü’l-ukûl isimli eseri ve kelâmî görüşleri

Abstract

Hicrî altıncı asırda yaşamış olan Bahâüddin el-Kazvînî pek çok ilim dalında eser telif etmiş çok yönlü bir âlimdir. Özellikle Arap dili, kıraat ve kelam ilmindeki yetkinliği başta çağdaşları olmak üzere birçok âlim tarafından dile getirilmiştir. Bu çalışmada onun kelam ilmi alanında telif etmiş olduğu Sirâcü’l-?u??l fî minhâci'l-u?ûl adlı eseri esas alınarak onun kelâmî görüşlerine yer verilmiştir.Çalışmanın giriş bölümünde Kazvînî’nin hayatı, yaşadığı dönem, eserleri ve ilmî kişiliği ele alınmıştır. Kazvînî’nin kelâmî görüşleri çalışmada iki bölüm altında işlenmiştir. Birinci bölüm onun ilâhiyyât bahisleri çerçevesinde ele aldığı konulardan oluşmaktadır. Bu bölümde ilâhiyyât; Allah’ın varlığı, zâtı ve sıfatları, kelâmullah, haberî sıfatlar, arşa istivâ, Allah’ın kürsîye inmesi, rü’yetullah, rüyada Allah’ı görmek ve kulların filleri ve kesb konuları çerçevesinde şekillenmektedir. İkinci bölümde ise sem‘iyyât bahisleri nübüvvât ve meâd olmak üzere iki ana başlık altında işlenmiştir. Nübüvvât konuları; peygamberlerin gönderilmesi, peygamberliğin delilleri, mûcize, sihir, keramet, kehanet ve Hz. Muhammed’in peygamberliğinin ispatı olarak ele alınmıştır. Meâd konularına ise; kıyâmet, yeniden diriliş, hesap süreci, âhiret âlemi, cennet ve cennet nimetleri başlıkları altında yer verilmiştir. Çalışmanın amacı; Kazvînî’nin kelam konularını ele alırken kullandığı yöntemin ortaya konulmasıdır. Ayrıca yaşadığı dönemin soru ve sorunlarına çözüm üretme şeklinin ön plana çıkarılması amaçlanmıştır.

Bah?udd?n al-Qazw?n?, who lived in the sixth century Hijri, is a versatile scholar who has written works in many branches of science. His competence in the Arabic language, recitation and kalam was expressed by many scholars, especially his contemporaries. In this study, his theological views are analyzed on the basis of his work called Sir?j al-uq?l f? minh?j al-u??l,which he wrote in the field of theology. In the introduction part of the study, Qazw?n?’s life, the era he lived in, his works and scholarly personality were discussed. Qazw?n?’s theological views are covered in two parts in the study.The first part consists of the subjects he dealt with in the framework of theology. In this section, the subjects revolve around the Divine; The existence of Allah, His esence and attributes, kalamullah, al-sifat al-khabariyya, rising over the throne, Allah’s descent to the pulpit, ru’yatullah, seeing Allah in dreams, and the actions and kasb of people. In the second part, the sam’iyy?t, the topics are covered under two main headings, namely nubuwwah and ma’?d. The topics discussed under nubawwah are the sending prophets, proofs of prophethood, miracle, magic, karama, prophecy and proofs of Muhammad’s prophethood. As for the subjects of ma’?d; eschatology, resurrection, reckoning, the hereafter, paradise and the blessings of paradise. The purpose of this study is to reveal the method that Qazw?n? used while dealing with the issues of kalam. In addition, it is aimed to bring to the fore the way of producing solutions to the questions and problems of the period in which he lived.