İnmeli bireylerde günlük yaşam aktivitelerine katılımı etkileyen faktörler

Abstract

Bu çalışmanın amacı inmeli bireylerde günlük yaşam aktivitelerine katılımı etkileyen faktörleri belirlemektir. Çalışmada inmeli bireylerin günlük yaşam aktivitelerine katılım düzeylerinin demografik veriler, klinik özellikler, spastisite, fonksiyonel düzey, denge, yürüyüş, bilişsel seviye, yorgunluk, depresyon ve üst ekstremite fonksiyonel durum ile ilişkisi incelendi. Spastisite, bilişsel seviye, fonksiyonel düzey ve üst ekstremite fonksiyonel durumunun inmeli bireylerde katılımı etkileyip etkilemediği araştırıldı.Çalışmaya 18 – 80 yaş aralığında 49 inmeli birey katıldı. Bireylerin değerlendirmelerinde spastisite için Modifiye Ashworth Ölçeği [Modified Ashworth Scale (MAS)], fonksiyonel düzey için Modifiye Rankin Ölçeği [Modified Rankin Scale (mRS)], denge için Berg Denge Ölçeği [Berg Balance Scale (BBS)], yürüyüş için Süreli Kalk ve Yürü Testi [Timed Up and Go (TUG)], Bilişsel seviye için Montreal Bilişsel Test [Montreal Cognitive Assessment (MoCA)], yorgunluk için Yorgunluk Şiddet Ölçeği [Fatigue Severity Scale (FSS)], depresyon için Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği [Hospital Anxiety Depression Measure (HAD)], üst ekstremite için Dokuz Delikli Peg Testi [Nine Hole Peg Test (NHPT)] ve Beceri Anketi-24 [Dexterity Questionnaire-24 (DextQ-24)], katılım için İnme Etki Ölçeği [Stroke Impact Scale (SIS)] kullanıldı.Bireylerin yardımcı cihaz kullanımının, dengenin, yürüyüşün, yorgunluk ve depresyon düzeyinin, üst ekstremite fonksiyonel durumunun ve bilişsel seviyenin katılım ile ilişkili olduğu bulunurken (p < 0,05) BKİ ve hastalık süresi ile katılım arasında anlamlı ilişki bulunmadı ( p > 0,05). Üst ekstremite becerilerinin bireylerin katılım düzeylerinin % 71’ini, fonksiyonel durumun ise % 64’ünü tahmin ettiği saptandı. Dominant ekstremite için NHPT’in bireylerin katılım düzeylerinin % 8’ini, dominant olmayan ekstremite için ise % 27’sini tahmin ettiği saptandı. Üst ve alt ekstremite için kas tonusunun katılımı etkilediği saptandı. İnmeli bireyler günlük yaşam aktivitelerine katılımda kısıtlılıklar yaşamaktadır ve kısıtlamalar inmeyi takip eden süreçte değişiklikler göstermektedir. Üst ekstremite problemleri, fonksiyonel durum ve bilişsel seviye günlük yaşam aktivitelerine katılımın önemli belirleyicilerindendir.

The aim of this study was to determine the factors affecting participation in activities of daily living in individuals with stroke. In the study, the relationship between the levels of participation in daily living activities of individuals with stroke and demographic data, clinical features, spasticity, functional level, balance, gait, cognitive status, fatigue, depression and upper extremity functionality were examined. It was investigated whether spasticity, cognitive status, functional level and upper extremity functionality affected participation in individuals with stroke.Forty-nine stroke individuals between the ages of 18 and 80 years participated in the study. In the evaluation of individuals, Modified Ashworth Scale (MAS) for spasticity, Modified Rankin Scale (mRS) for functional level, Berg Balance Scale (BBS) for balance, Timed Up and Go (TUG) for gait, Montreal Cognitive Assessment (MoCA) for cognitive status, Fatigue Severity Scale (FSS) for fatigue, Hospital Anxiety and Depression Scale (HAD) for depression, Nine Hole Peg Test (NHPT) and Dexterity Questionnaire-24 (DextQ-24) for upper extremity and Stroke Impact Scale (SIS) for participation were used.While there was a significant relationship between assistive devices, balance, gait, fatigue, depression, upper extremity functionality, cognitive status with participation (p < 0.05), no significant correlation was found between BMI and disease duration with participation (p > 0.05). It was determined that upper extremity skills predicted 71 % of individuals’ social participation levels and 64 % of functional status. It was determined that NHPT for the dominant extremity estimated 8 % of the individuals’ social participation levels, and 27 % for the non-dominant extremity. It was determined that muscle tone for the upper and lower extremities affected participation. Stroke individuals experience limitations in participation in activities of daily living, and restrictions change in the period following stroke. Upper extremity problems, functional status and cognitive level are important determinants of participation in activities of daily living.