Bir cumhuriyet diplomatı: Numan Menemencioğlu

Abstract

Türkiye Cumhuriyeti’nin en önemli diplomatlarından Numan Menemencioğlu’nun hayat hikâyesini konu edinen bu çalışmada söz konusu diplomatın ailesi, eğitim hayatı, kariyerinin erken yılları, merkeze atandıktan sonra aldığı görevler, İkinci Dünya Savaşı öncesinde, sırasında ve sonrasında yabancı devletlerle yürüttüğü ilişkiler, imzaladığı anlaşmalar ve bu anlaşmaların dönemine göre önemi anlatılmaktadır. Kariyeri boyunca sırasıyla Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü ve Celal Bayar’ın cumhurbaşkanlığı dönemlerinde çalışmış bulunan Menemencioğlu’nun, mesleğindeki başarısı, bu başarıları hangi şartlarda elde ettiği, karakter özellikleri ve yabancı devlet adamlarıyla olan ilişkileri de vurgulanan diğer unsurlardır. 1930’lu yıllarda Türkiye Cumhuriyeti açısından hayati önem taşıyan Boğazlar Meselesi’nin çözümünde, Hatay’ın Türkiye’ye bağlanmasında, bölgesel dostluk anlaşmalarının meydana gelmesinde ve savaş başlarında ülke savunması için oldukça kritik olan ticaret ve kredi anlaşmalarının imzalanmasındaki mesaisi de değinilen önemli konulardandır. Son bölümlerde ise İkinci Dünya Savaşı yıllarındaki faaliyetleri, 1942 -1944 arası Dışişleri Bakanlığı’ndaki mesaisi ve Türkiye’nin savaş dışı kalmasındaki siyaseti anlatılmakta olup Dışişleri Bakanlığı’ndan istifa etmesinin ardından Paris Büyükelçiliği yıllarındaki diplomatik faaliyetlerine ve bu faaliyetlerin Türk dış politikası açısından önemine değinilmektedir.

This study presents the life of one of Turkish Republic’s most important diplomats Numan Menemencioğlu and depicts his family, education, early years of his carreer, the duties he took on after he was appointed to the headquarters, the relations he has managed with foreign countries before, during and after the Second World War, the treaties he has signed and the significance of the aforementioned treaties. Other aspects highlighted in this study exploring Menemencioğlu, who took on duties during the presidency of Mustafa Kemal Atatürk, İsmet İnönü and Celal Bayar respectively, are his success regarding his occupation, the conditions in which he gained this success, his character traits and his relationships with foreign state officials. Furthermore, important subjects such as the resolution of the Straits Question which was vital for the Turkish Republic during the 1930’s, Hatay’s incorporation into Turkey’s Borders, enactment of regional amicable treaties and his efforts regarding the signing of commercial and credit contracts, which was crucial for defending the country in the beginning of the war, were mentioned in this study as well. Last chapters focus on his services during the Second World War, his duties between 1942-1944 and his policies keeping Turkey out of the war as well as his diplomatic services in the Paris Embassy after his resignation from the Ministry of Foreign Affairs and the significance of these services regarding the foreign policies of Turkey.