Iş özellikleri ve kamu hizmeti motivasyonu ilişkisi : Kalkınma ajansları örneği

Abstract

Kamu Hizmeti Motivasyonu (KHM), bireylerin topluma faydalı işler yapmak için kamu sektöründe çalışmak istediğini ve özel sektör çalışanlarına kıyasla içsel motive edici faktörlerle güdülenme düzeylerinin daha yüksek olduğunu ileri süren motivasyon yaklaşımıdır. Literatürde, eğitim düzeyi, cinsiyet, sosyal çevre, kültürel yapı, örgüt kültürü gibi faktörlerin KHM seviyesini etkilediği yönünde çalışmalar mevcuttur. Bu tez çalışmasının amacı ise KHM düzeylerinin şekillenmesinde iş özelliklerinin etkisini kalkınma ajansları örneğinde ortaya koymaktır. Çalışmanın örneklemini 26 kalkınma ajansında çalışan 202 kişi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Perry (1996) tarafından geliştirilen ve Kim (2009) tarafından revize edilen KHM ölçeği ile Hackman ve Oldham (1980) tarafından geliştirilen iş özellikleri modeline ilişkin ölçek uyarlanarak oluşturulan çevrimiçi anket ile derlenmiştir. Çalışmada görevin önemi, görev bütünlüğü, özerklik, beceri çeşitliliği ve geri bildirim olmak üzere 5 iş özelliğinin kamu hizmeti motivasyonu ile arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Araştırmanın bulguları; çalışanların görevlerini yerine getirirken farklı becerilerle meşgul olduklarını ifade eden beceri çeşitliliği ile işin yöntemine ve zamanlamasına karar vermede kendi kendini yönetmesi olarak tanımlanabilecek özerkliğin KHM ile yüksek düzeyde ilişki içerisinde olduğunu ortaya koymuştur. Sayısal analizler görev bütünlüğü, görevin önemi ve geri bildirim değişkenleri ile KHM arasında pozitif bir ilişki tespit etmese de, bu değişkenlerin KHM üzerindeki etkisi reddedilmemiştir. Çalışma kamu hizmeti motivasyonunu ülkemizde ele alan birkaç doktora tezinden birisi olup, iş özellikleri ve kamu hizmeti motivasyonu ilişkisi bakımından ilk çalışma niteliğindedir.

Public Service Motivation (PSM) is a motivational approach that asserts that individuals seek to work in the public sector to do useful work for society and that their motivation levels are higher with internal motivating factors compared to private sector employees. In the literature, it has been determined that factors such as education level, gender, social environment, cultural background, and organizational culture affect the level of PSM. This thesis study aims to reveal the effect of the job characteristics on the shaping of the PSM levels of the employees in the regional development agencies in our country. The sample of the study consists of 202 people working in 26 development agencies. The data of the research were compiled with the PSM scale developed by Perry (1996) and revised by Kim (2009) and the online questionnaire created by adapting the scale related to the job characteristics model developed by Hackman and Oldham (1980). The study analyzed the relationship between the civil service motivation of 5 job characteristics: task importance, task identity, autonomy, task diversity, and feedback. It has been revealed that the diversity of tasks, which indicates that the employees are busy with different skills while fulfilling their duties, and the autonomy that can be defined as self-management in deciding the method and timing of the work is in a high-level relationship with the PSM. Although the numerical data do not detect a positive and high-level relationship between the task integrity, task importance, and feedback variables, and the PSM, the effect of these variables on PSM is not denied as a result of the interviews. The study is one of the few doctoral theses that deal with public service motivation, and it is the first study on the relationship between job characteristics and public service motivation.