Öğrenme güçlüğü yaşam kalitesi ölçeğinin Türkiye’deki geçerlilik ve güvenilirlik çalışması

Abstract

Bu araştırmanın amacı öğrenme güçlüğü olan çocuk, adölesan ve ebeveynlerin yaşam kalitesini ölçmek amacıyla geliştirilmiş olan Öğrenme Güçlüğü Yaşam Kalitesi Ölçeği’nin (LD/QOL15 Scale) Türkiye’deki geçerlilik ve güvenilirliğini belirlemektir. Metadolojik tipte olan bu araştırmanın örneklemini, öğrenme güçlüğü tanısı alan 150 çocuk ve sağlıklı 150 çocuğun ebeveynleri oluşturmuştur. Verilerin analizinde geçerlilik çalışmaları için; dil geçerliliği, kapsam/içerik geçerliliği, yapı geçerliliği analizleri yapılmıştır. Dil geçerliliği için çeviri-geri çeviri yöntemi kullanılmıştır. Kapsam geçerliliği için Lawshe tekniğine uygun şekilde uzman görüşleri alınmıştır. Yapı geçerliliği için ise doğrulayıcı faktör analizi (DFA) ve açıklayıcı faktör analizi (AFA) kullanılmıştır. AFA analiz sonucunda, tüm maddeler için faktör deseni incelendiğinde, ölçeğin tek boyutlu ideal dağılım gösterdiği tespit edilmiştir. Tüm maddelerin madde-toplam test korelasyon değerleri 0,839 ile 0,969 arasında bulunmuştur ve tüm maddelerin birbiri ile ilişki olduğu tespit edilmiştir. Ölçeğin Cronbach’s Alpha değeri 0,990 şeklinde bulunarak yüksek derecede güvenilir bir ölçek olduğu saptanmıştır. DFA uyum iyiliği indekslerine bakıldığında ise mükemmel uyum gösterdiği bulunmuştur. Ölçeğin sürekliliğini ve zamana göre değişmezliğini test etmek amacıyla ise test-tekrar test güvenirliği yapılmıştır. İlk elde edilen ölçek toplam puanı ile tekrar alınan ölçek toplam puanı arasındaki korelasyon katsayısı 0,991 olarak bulunmuştur, ölçek kararlı ve süreklidir. Bu araştırmada öğrenme güçlüğü olan bireylerin ve ebeveynlerinin, sağlıklı bireylere ve ebeveynlerine göre yaşam kalitesinin oldukça düşük olduğu tespit edilmiştir (p=0.00). Öğrenme Güçlüğü Yaşam Kalitesi Ölçeği, öğrenme güçlüğü olan çocuk, adölesan ve ebeveynlerin yaşam kalitelerini ölçmek için geçerli ve güvenilirdir.

The aim of this study is to determine the validity and reliability of the Learning Difficulty Quality of Life Scale (LD/QOL15 Scale), which was developed to measure the quality of life of children, adolescents, and parents with learning difficulties, in Turkey. The sample of this methodological study consisted of parents of 150 children diagnosed with learning difficulties and 150 healthy children. For the validity study, language validity, content validity, and construct validity of data were conducted. The translation- back translation method was used for language validity. For content validity, expert opinions were obtained in accordance with the Lawshe technique. Confirmatory factor analysis (CFA) and explanatory factor analysis (EFA) were used for construct validity. As a result of the EFA analysis, the examination of the factor pattern of all the items on the scale indicated that the scale showed a one-dimensional ideal distribution. The item- total test correlation values of all items were found to range from 0.839 to 0.969, and all items were correlated with each other. Cronbach's alpha value of the scale was found to be 0.990, which indicated that the scale was highly reliable. The examination of CFA goodness-of-fit indices showed a perfect fit. Test-retest reliability was performed to test the time-dependent invariance of the scale. The correlation coefficient between the total scale scores obtained in the test and retest application of the scale was found to be 0.991, which indicated the scale was stable and had time-dependent invariance. In this study, it was determined that the quality of life of individuals with learning difficulties and their parents was quite lower than those of healthy individuals and their parents (p=0.00). In conclusion, the Learning Difficulty Quality of Life Scale is valid and reliable to measure the quality of life of children, adolescents, and parents with learning difficulties.