Geleneksel tören keşkeğinin Denizli yöresindeki kültürel gelişim ve farklılıkları

Abstract

Binlerce yıllık kadim bir geleneğin ürünü olarak keşkek, UNESCO somut olmayan kültürel miras listesine de dâhil edilen değerli bir kültür ögesidir. Yalnızca bir yemek olarak değerlendirilemeyecek kadar köklü bir geçmişe sahip olan keşkek, hazırlanış, sunum ve ortaya çıkış sürecinde özellikle Türk milleti için pek çok özgün değeri içerisinde barındırır. Türk milletinin var olduğu farklı coğrafyalarda, Orta Asya’dan Anadolu’ya kadar süregelen tarihsel süreç içerisinde de yaşamaya devam ederken; ulusal, bölgesel ve daha sonra yerel manada sofraların vazgeçilmez yemeklerinden biri olarak karşımıza çıkar. Geleneksel törenlerde özellikle birlik ve beraberliğin simgelerinden biri olmuş keşkek; Anadolu’nun her karış toprağında geçmişten geleceğe aktarım yapan bir kültür köprüsü vazifesi görür. Neredeyse tüm bölgelerde bu yemeğin ana malzemesi buğday olsa da; dövme, pişirme, sunum ve tüketme safhalarında farklı ananeler gözlenir. Denizli yöresi de bu bağlamda ‘döğme aşı’ olarak da bilinen keşkeğin yoğun olarak yaşadığı, her ilçesinde, kasabasında, köyünde ve hatta mahallesinde ayrı ayrı bahse konu değişimin ve ardından gelen yoğun kültürel zenginliğin izlendiği coğrafi noktalardandır. Türkiye’de birçok yörede rastladığımız keşkek yemeğinin Denizli’de de yapıldığı bilinmektedir. Yazımızda Denizli yöresi özelinde, çeşitli ilçe ve ilçelere bağlı olan köylere ait olan keşkek yemeğinin oluşum safhasında gözlenen kültürel örf, adet ve geleneklerin varlığı ile bu değerlerin ve ortaya çıkan yemeği çeşitliliği ele alınacaktır.

As a product of an ancient tradition for thousands of years, keşkek is a valuable cultural item which is also included in the UNESCO intangible Cultural Heritage List. Keşkek, which has such a deep-rooted history that it cannot be considered as a mere dish,contains many unique values especially for the Turkish nation in its preparation, presentation and emergence process. While it continues to live in different geographies where the Turkish Nation exists, in the historical process from Central Asia to Anatolia; It appears as one of the indispensable dishes of national, regional and later local tables. In traditional ceremonies, keskek has been one of the symbols of unity and togetherness; It acts as a cultural bridge transferring from the past to the future in every inch of Anatolia. Although wheat is the main ingredient of this dish in almost all regions; different traditions are observed in the stages of forging, cooking, presentation and consumption. For example, Denizli region, in this context, is one of the geographical points where the keskek, which is also known as 'döğme aşı' in this context, is densely populated, where the change in question and the intense cultural richness that follow are observed separately in each district, town, village and even neighborhood. It is known that the Keşkek dish, we encounter in many regions of Turkey, is also cooked in Denizli. In our article, the existence of cultural customs, traditions and customs observed in the formation phase of the keskek dish, which belongs to the villages of various districts and districts in Denizli region, and the diversity of these values and the resulting food will be discussed.