Yabancılara Türkçe öğretiminde akademik Türkçe üzerine yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi

Abstract

Yabancı dil öğretimini birçok araştırmacı “genel amaçlı dil öğretimi” ve “özel amaçlı dil öğretimi” olarak iki şekilde incelemektedir. Genel amaçlı dil öğretiminde temel amaç dile ait olan yapısal ve dil bilgisel unsurlar ile dil becerilerinin kazandırılmasıdır. Özel amaçlı dil öğretimi ise mesleki ve akademik ihtiyaçlar için kullanılmak üzere hedef dil öğretiminin planlanması ve belli bir disiplin dahilinde bunun gerçekleştirilmesidir. Jordan (1996) özel amaçlı yabancı dil öğretimini “Meslek/İş/Profesyonel Amaçlı Dil Öğretimi” ve “Akademik Amaçlı Dil Öğretimi” olarak iki başlık altında incelemektedir. Akademik dilin özellikleri resmiyet, anlaşılırlık, kesinlik, nesnellik, kanıtların varlığı, kaçınma ifadeleri, uzun cümleler, edilgen yapı, isimleştirmeler, tür olarak isimlerin çokluğu, zaman, birinci çoğul kişi zamirlerinin çokluğu, terimlerin çokluğu ve kaynak gösterme şeklinde sıralanmaktadır. Öğrencilerden bu özellikler doğrultusunda dili kullanmaları beklenir. Akademik bir dil kullanmadaki başarı, bu özelliklerin dilde ne denli kullanıldığıyla ilgilidir. Yabancılara Türkçe öğretiminde “hedef kitleye görelik” ilkesi düşünüldüğünde, öğrencilerin Türkçe öğrenme amacı büyük çoğunlukla yükseköğretimde eğitim görmektir. Dolayısıyla temel amaç, çoğunlukla bu dili ileri seviyede, akademik çerçevede kendi alanlarında kullanmaktır. Türkçe hazırlık programlarında gündelik hayatı devam ettirmeleri amacıyla verilen genel Türkçe öğretiminin yanı sıra, Türkiye’de ön lisans, lisans ya da lisansüstü programını okumak üzere bulunan öğrencilere kendi alanlarına yönelik Akademik Türkçe derslerinin verilmesi önem arz etmektedir. Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminin yeni bir çalışma alanı olduğu yapılan yüksek lisans ve doktora tezlerine bakıldığında açıkça görülebilir. Bu çalışmada Akademik Türkçe öğretimi konusunda Türkiye’de yapılan yüksek lisans ve doktora çalışmalarının neler olduğunun ortaya konması amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda YÖKTEZ sisteminde yer alan tezler “Akademik Türkçe”, “Akademik Okuma”, “Akademik Yazma” ve “Akademik Dinleme” anahtar kelimeleri ile taranmıştır. Literatür taraması sonucunda bulunan tezler nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi yoluyla incelenmiş; konu başlıkları ve yıllara göre dağılımları belirlenmiştir.