Türkiye ve seçilmiş ülkelerde vergi suçlarının yargılanma süreci ve evrensel yargılama ilkeleri bakımından değerlendirilmesi

Abstract

Vergi kanunlarına aykırı davranışlar, ihlale vücut veren davranışın niteliğine göre kabahat veya suç olarak adlandırılmaktadır. Hafif ihlal olarak nitelendirilen kabahatlerin yaptırımı, vergi idaresi tarafından kesilen para cezası olmaktadır. Vergi suçu olarak nitelendirilen ağır ihlaller ise hem para cezasına hem de hürriyeti bağlayıcı yaptırıma tabi tutulmaktadır. Vergi suçlarının maddi ve manevi unsurları 213 Sayılı Vergi Usul Kanunu’nda belirlenmiş olmasına rağmen soruşturma ve kovuşturma usulü, temel yargılama kural ve ilkeleri, zamanaşımı ile cezaların infazına ilişkin kurallarda Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemeleri Kanunu ile Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun hükümleri geçerlidir. Bu nedenle, çalışmanın ilk bölümünde, vergi suçu kavramı yakın kavramlardan ayırt edilerek adı geçen kanunlar arasındaki ilişki ele alınacaktır.Verginin teknik bir mesele olması kimi zaman vergi yargısında görevli olan hâkim ve savcılar bakımından nitelendirilmesini güçleştirmektedir. Bu bağlamda, vergi idaresinin soruşturma ve kovuşturma evrelerine etkisi, vergi suçlarının yargılanma sürecinde delillerin toplanması ve suçun nitelendirilmesi bakımından yaşanan zorluklar, soruşturma ve kovuşturma evrelerinde vergi suçları özelinde yapılması gereken işlemler incelenecektir.Öte yandan, çalışmada bahsedilen bu zorlukların temel yargılama ilkelerini ihlal edip etmediğinin değerlendirilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Temel yargılama ilkelerinin vergi suçlarındaki görünümü ve uygulaması, Anayasa Mahkemesi ile Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararları ışığında değerlendirilecektir. Son bölümde, seçilen ülkelerde vergi suçlarının neler olduğu ve yargılama süreçleri araştırılıp çeşitli karşılaştırmalara yer verilerek sorunlar ve çözüm önerileri ortaya konulacaktır.

Behaviors contrary to tax laws are called misdemeanors or crimes according to legibility of behavior that caused the violation. Sanction of slight violation defined as misdemeanors is administrative fine. But grave violations, defined as tax crimes are subject to both administrative fine and punishment restricting freedom. Although the material and moral elements of tax offenses are determination in the Tax Procedure Law No. 213, the provisions of the Turkish Criminal Code, the Code of Criminal Procedures and the Law on the Execution of Criminal and Security Measures shall applies in the rules of investigation and prosecution, the basic rules and principles of trial, the statute of limitations and the execution of sentence. Therefore, in the first part of the study, the concept of tax crime will be distinguished from close concepts and the relationship between the said codes will be discussed.The fact that the tax is a technical issue sometimes makes it difficult for the judges and prosecutors to be qualified in the tax jurisdiction. In this context, the impact of tax administration on investigation and prosecution phases, the difficulties experienced in the collection of evidence and the qualification of crime, and the actions that should be in the investigation and prosecution phases will be examined.On the other hand, it was necessary to whether in consequence of these difficulties violate the fundamental principles of criminal procedure. Appearance and application of fundamental principles in tax crimes will be examined in the light of decisions by European Court of Human Right and Turkey Constitutional Court. In the last chapter, what are the tax crimes and criminal process will be explored and comparisons revealed. The study will be completed by identified problems and offer solutions.