Anadolu’nun ilk kentleri

Abstract

Anadolu coğrafyası dünya üzerindeki coğrafi konumu, canlı ve bitki yaşamına uygun iklimi sayesinde Paleolitik Devri’nden itibaren insanlığın izlerinin görüldüğü bir yer olmuştur. Bu sahada, Mezolitik, Neolitik ve Maden Devri kültürlerinin de sırasıyla yaşanmış olduğu arkeolojik kazılar esnasında ortaya çıkarılan buluntularla açıklığa kavuşturulmuştur. Tarihi devirlere gelindiğinde ise, bu coğrafyada nüfus hareketliliğinin yoğunlaştığı ve iskân sayısının oldukça artığı görülmektedir. Şu halde Anadolu’nun ilk kentlerinin oluşum sürecini tarihi seyir içerisinde bu coğrafyadaki ilk insanlık izlerinden başlayarak kent olgusunun ortaya çıktığı Kalkolitik ve Tunç Devirlerine kadar incelemek gerekmektedir. Anadolu Paleolitik insanı mağaralarda ve diğer korunaklı alanlarda barınmış, geçimini avcılık ve toplayıcılıktan sağlamış besin üretme aşamasına ulaşamamış olduğundan üretici olmaktan ziyade tüketici konumunda olmuştur. Anadolu’nun ilk köy yerleşimleri ise Neolitik Dönemde ortaya çıkmıştır. Zira Neolitik Dönemde meydana gelen sosyo-kültürel gelişmeler yerleşik hayat düzenini zorunlu kılmıştır. Bunu takip eden Kalkolitik Dönem köyden kentte geçiş devresidir. Burada kent yalnızca yerleşimlerin kalabalıklaşması değil, yeni yönetim biçiminin; bürokrat ve zanaatkâr sınıfının da ortaya çıkması anlamına gelmektedir. Bunun devamı olan Tunç Döneminde ise kent devletlerinin ortaya çıktığı gözlemlenmektedir. Tunç Döneminin temel özelliklerinden birisi de artık çivi yazılı kaynakların tutulmuş olmasıdır. Söz konusu kaynaklardan çok sayıda kent devletinin ismi tespit edilmiştir. Ancak bahsi geçen kentlerin büyük çoğunluğunun lokalizasyonu yapılamamıştır.

Due to its geographical location on earth and thanks to its climate suitable for the living and plant life, Anatolia has been a place where the traces of humankind have been seen since Paleolithic era. It is understood from findings of the archeological excavations that cultures belonging to Mesolithic, Neolithic and Mine Age also lived in this region. It is also seen that population mobility increased and the number of the settlements rose up in the this geography during the antiquity. Thus, it is necessary to investigate the formation of the early settlements of Anatolia in historical order beginning from the early traces of humankind to the Chalcolithic and Bronze age, the times when the notion of city first appeared. Anatolian people in Paleolithic era lived in caves and in other protected places, and continued their lives by hunting and collecting, however, they could not go through food production stage, and these people remained in consumer position. The first village settlements in Anatolia appeared in Neolithic era. The reason for this fact was because socio-cultural changes of that era made settled life necessary. Following Neolithic era, Chalcolithic era was a transition from the villages to the city life which meant not only congestion of the settlements, but also the formation of new regimes creating the bureaucrat and craftsman class. Following, in Bronze age, the appearance of city states is observed. One of the prominent characteristics of the Bronze age is the cuneiform records. From these cuneiform records, many of the city names have been identified. However, localization of many cities in these records has not been made.