Rumeli türkülerinde coğrafi motifler

Abstract

Türküler konularını çok farklı öğelerden alırlar. Türkülere rehberlik eden temel etkenlerden birisi de coğrafyadır. Türkülerin bulunduğu coğrafyadan etkilenmemesi düşünülemeyeceği gibi, türküler doğdukları coğrafyadan da ayrı değerlendirilemezler. Türkülerin yörelerine göre gruplandırılarak tasnifi yapılır. Türkiye’de her ile ait türküler olduğu gibi, Orta Anadolu, Rumeli, Ege türküleri gibi belli bir coğrafi bölgenin türkülerini şemsiyesi altına alan geniş yöreler vardır. Rumeli; Anadolu yarımadası dışında kalan geniş bir coğrafyayı ifade ederken, Rumeli türküleri denildiğinde, İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ ve Çanakkale dışında Balkan yarımadası içerisinde kalan Türk yurtlarında söylenen türküler akla gelmektedir. Bu türkülerin seçiminde Türk Halk Musikisi TRT Nota Arşivi temel alınmıştır. TRT nota arşivi içerisinde kayıtlı repertuarda 4440 türkü taranarak, ezgi adı, yöresi, kaynak kişisi ve derleyeni arşivde kayıtlı olan 274 adet Rumeli Yöresine ait türkü belirlenmiştir. Rumeli türkülerine ait sözler incelenmiş, Türkülerin ait olduğu alt yöreler çıkarılarak bir tablo haline getirilmiştir. Ayrıca Rumeli türkülerinin alt yöreleri Balkan haritası üzerine işaretlenerek Rumeli Türkülerinin coğrafi sınırı oluşturulmuştur. Rumeli Türkülerinin içinde geçen coğrafi öğeler belirlenerek sınıflandırılmış ve analiz edilmeye çalışılmıştır.

Turkish folk songs take their themes from various cultural and local elements. One of those fundmental elements is the geography. As it is unthinkable that the folk songs are not affected by the geographies form where they originated, folk songs can’t be analysed without taking geography into account. Folk songs are classified according to their original region. Every province in Turkey has peculiar folk songs, these provincial folk songs are also grouped under the heading of larger regions such as; Middle Anatolia, Rumelia, Aegean regions. Rumelia refers to large piece of land neighboring Anatolia, and Rumelian folk songss includes songs from turkish provinces in Balkans apart from Istanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ and Çanakkale. The folk songs are chosen with regard to Turkish Folk Music musical note archive of TRT. 4440 folk songs in this archive were scanned with respect to their mode, melody, region, source and compiler, and 274 Balkan folk songs were found. Lyrics of Rumelian folk songs were studied, and the original regions of the songs are demonstrated on a table. Also, the regions of the folk songs are marked on a map and the geographical borders of Rumelian folk songs. Finally, the geographical elements present in Rumelian folk songs are categorised and analysed.