Laodikeia (denizli-gb türkiye) antik kenti tapınak-a (sebasteion) yapısında kullanılan mermerlerin mineralojik petrografik jeokimyasal özellikleri ve kaynak alanlarının belirlenmesi

Abstract

Anadolu, tarih öncesi çağlardan beri pek çok medeniyete ev sahipliği yapmı? ve kültürel bir zenginlik bırakmı?tır. Bu kültür mirasının önemli yerlerinden biri de Lykos vadisinde kurulmu? olan Laodikeia antik kentidir. M.S 7 yy. kadar kullanılmı? olan bu kent, Hıristiyanlığın en önemli ve kutsal merkezlerinden olup, Anadolu’da yer alan Yedi Kiliseden birine sahiptir. Ayrıca ?ehirde pek çok mermer ve travertenden yapılmı? yapılar bulunmaktadır. Bu tez çalı?masında kentin en önemli yapılarından biri olan Tapınak-A (Sebasteion) yapısı incelenmi?tir. Bu yapıda kullanılmı? olan mermerler üzerinde petrografik, mineralojik ve jeokimyasal incelemeler, duraylı izotop oranları ve konfakal raman spektroskopisi teknikleri kullanılarak tanımlama yapılmaya çalı?ılmı?tır. Tapınak-A yapısında renk ve dokusal özelliklerine göre beyaz renkli lila-mor damarlı, beyaz renkli, beyaz renkli gri damarlı ve gri renkli olmak üzere dört çe?it mermer kullanıldığı tespit edilmi?tir. Mermerlerin mikroskop ve XRD incelemelerinde ba?lıca kalsit + dolomit ± diyopsit (lila-mor damarlı); kalsit (beyaz renkli); kalsit + dolomit ± kuvars ± muskovit ± opak mineral (gri damarlı) ve kalsit ± kuvars ± piroksen ± zirkon (gri renkli) mineralojik bile?imi belirlenmi?tir. Duraylı izotop oranları incelendiğinde ise ?13C değerleri için - 1,47‰ ile 2.46‰ arasında ve ?18O değerleri için -0,04‰ ile -9,16‰ arasında deği?tiği bulunmu?tur. Ayrıca Laodikeia antik kenti Tapınak-A yapısı mermerleri Hierapolis, Domuzderesi ve Afrodisias antik ocaklarındaki mermer örnekleri ile kar?ıla?tırılarak kaynak kökenine yönelik çalı?malar gerçekle?tirilmi?tir. Sonuçlar kar?ıla?tırıldığında Tapınak-A yapısında kullanılan mermerlerinin, Hierapolis ve Domuzderesi antik ocaklarındaki mermer örnekleri ile büyük oranda benze?tiği görülmü?tür. Sözü edilen antik ocakların Denizli Grabenin kuzey (Hierapolis) ve güney (Domuzderesi) kenarlarında olduğu ve bu kesimlerdeki kaya birimlerinin birbirine benzer oldukları dü?ünüldüğünde tam olarak kaynak alanı belirtmenin doğru olmayacağı dü?ünülmektedir. Ayrıca Laodikeia ?ehrinin tarihte birkaç defa büyük depremlerle yıkıldığı ve ?ehrin yeniden in?a edildiği dü?ünülürse her iki ocak bölgesinden de farklı zamanlarda malzeme alınmı? olabileceği bir gerçektir. Anatolia has been home to many civilitions since prehistoric times and has given up cultural heritage. One of important parts of this cultural heritage is also Laodikeia ancient city which established. This city has been used up until seventh century A.D. Christianity is the most important and sacred centre. Besides the city has one of the seven churches in Anatolia. Additionally, there are most of building constructed marble and travertine. This paper investigates Temple-A structure which been most important in city. The marbles which used this structure were study to identify using petrographic, mineralogical and geochemical investigation, stable isotopic ratio and konfokal raman spectroscopic technical. According to colour and texture chacracteristic, Temple-A structured were determined lilac-violet veins, white, gray veins and gray. Based on microscopic and XRD study, marbles consist mainly of calcite + dolomite ± diopside (lilac-violet veined); calcite (white color); calcite + dolomite ± quartz ± muscovite ± opaque minerals (gray veined) and calcite ± quartz ± pyroxene ± zircon (gray color). Additionally, for the Temple-A marbles, stable isotope ratio has ranges between -1,47‰ to 2.46‰ for values of ?13C, whereas ?18O ranges from -0,04‰ to -9,16‰. Besides marbles of Temple-A structure from Laodikeia ancient city were compared with Hierapolis, Domuzderesi and Aphrodisias antique quarry and marble provenance were investigation. The results were compared with samples of the marble quarries of ancient Hierapolis and Domuzderesi was greatly resembled. Mentioned in the ancient quarries in Denizli graben north (Hierapolis) and southern (Domuzderesi) that the edges of the rock units and sectors is considered to be similar to each other does not have any right to specify exactly the resource area. Also the city of Laodicea was destroyed by earthquakes in history, and the city was rebuilt several times, given that a large hearth area of both materials could be taken at different times in fact.