AR-GE ÇALIŞMALARI VE BEŞERÎ SERMAYENİN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİLERİ: MATEMATİKSEL BİR MODELLEMENİN EKONOMETRİK ÇÖZÜMÜ

Abstract

Ekonomik büyümenin artırılması tüm ülkelerin ortak bir hedefidir. Bilim insanları ekonomik büyümenin kaynaklarını belirleyebilmek için birçok matematiksel fonksiyonlar ve istatistiksel yöntemden yararlanmaktadırlar. Bu çalışmada ekonomik büyümenin matematiksel fonksiyonlar yardımıyla modellenmesi, tarihsel gelişim sırası içinde ele alınmış, elde edilen modelde yer alan teknoloji parametresi Ar-Ge çalışmaları ve beşerî sermayeyi kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Bu fonksiyonel kalıp, ekonometrik model haline getirilip, katsayıları; gelişmiş 40, gelişmekte olan 21 ülkenin 1996-2020 dönemi verileri kullanılarak panel veri analizi yöntemiyle tahmin edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; kişi başına düşen milli geliri, kişi başına düşen Ar-Ge harcamalarındaki %1’lik artış gelişmekte olan ülkelerde %0.048-%0.067 aralığında, gelişmiş ülkelerde %0.197 artırmıştır. Ar-Ge alanında çalışan araştırmacı sayısındaki %1’lik artış kişi başına düşen milli geliri gelişmekte olan ülkelerde %0.31-%0.49 aralığında, gelişmiş ülkelerde %0.158 yükseltmiştir. Kişi başına düşen eğitim harcaması %1 artırıldığında kişi başına düşen milli gelir gelişmekte olan ülkelerde %0.223-%0.276 bandında, gelişmiş ülkelerde %0.225 oranında artmıştır. Kişi başına düşen sağlık harcamaları %1 arttığında milli gelir gelişmekte olan ülkelerde %0.242-%0.267 aralığında artarken, gelişmiş ülkelerde %0.257 oranında yükselmiştir. İşgücü başına düşen sabit sermaye stoku %1 arttığında kişi başına düşen milli gelir gelişmiş ülkelerde %0.302, gelişmiş ülkelerde %0.194 oranında artmıştır. Tüm bunlar, Ar-Ge çalışmaları ile eğitim ve sağlık yatırımlarının ülkelerin ekonomik büyümelerini artırmanın önemli birer vesilesi olduğunu göstermektedir.