İbn Atıyye’nin Nüzûl Sebebi Rivayetlerini Yorumlama Yöntemi ve Tenkidi

Abstract

İbn Atıyye’nin el-Muharrarü’l-Vecîz adlı eseri tefsir tarihinin önemli kilometre taşlarından biridir. Bu eser, tefsirde zirve metin olarak kabul gören Zemahşerî’nin el-Keşşâf’ı ile sıkça mukayese edilmiş ve bazı açılardan el-Keşşâf’tan daha üstün bir tefsir olduğu ileri sürülmüştür. Tefsirinde çok sayıda nüzûl sebebi rivayetine yer veren İbn Atıyye bu rivayetleri sadece nakletmekle yetinmemiş, zaman zaman rivayetleri tahlil edip değerlendirmeler yapmış, gerekli gördüğü bazı yerlerde ise rivayetlere yönelik tenkitler sunmuştur. Bu çalışmanın amacı, nüzûl sebebi rivayetlerine yönelik tahlil ve tenkitlerinden hareketle İbn Atıyye’nin hem dirayetinin boyutlarını gözler önüne sermek hem de tefsir tarihindeki yerini tespit etmektir. Araştırmanın nihayetinde tespit edebildiğimiz kadarıyla İbn Atıyye’nin tahlil ve tenkitlerinin büyük bir kısmının son derece özgün olduğu ve kendisinden sonraki müfessirler üzerinde önemli tesirler bıraktığı sonucuna ulaşılmıştır.