Ücret Karşılığında Kur’ân Okunması Problemi Bağlamında Birgivi’nin Görüşleri ve Değerlendirilmesi

Abstract

Kur’ân okunması (kıraâtı) uygulaması İslam dininde teşvik edilen önemli ibadetler arasında yer almaktadır. İbadetler, dünyevî bir karşılık temin etmek için değil yalnızca Allah rızasını kazanmak için yapılmalıdır. Diğer taraftan ücret karşılığında Kur’ân okunması meselesi İslam hukuku geleneği içerisinde ele alınmış ve İslam âlimleri tarafından farklı bakış açıları ortaya konulmuştur. Konu bağlamında düşüncelerini ifade eden âlimlerden birisi de Birgivî Mehmed Efendi’dir (ö. 981/1573). Birgivî, yaşamış olduğu dönemin sorunlarına ve İslam dininin ilkeleriyle bağdaşmayan dinî içerikli toplumsal uygulamalara karşı duyarlılık gösteren bir âlimdir. Birgivî, ücret karşılığında Kur’ân okunması konusu hakkında müstakil bir çalışma yapmıştır. Onun, söz konusu meseleyi, teorik yönden oldukça güçlü incelemesinin yanında tutarlı mantıksal zeminde ve sistematik bir tarzda ele aldığı da görülmektedir. Bu anlamda onun konuya dair yaklaşımının ortaya konmasının önem arz ettiği söylenebilir.