TÜRKİYE’DE KIRSAL KALKINMA VE GÖÇ İLİŞKİSİ: BİR PANEL VERİ ANALİZİ

Abstract

Günümüzde kalkınma sorunlarının merkezden değil aşağıdan yukarıya doğru bir kalkınma anlayışıyla çözüleceği genel kabul görmektedir. Bu anlayış çerçevesinde dikkatler giderek daha fazla oranda kırsal bölgelere yönelmektedir. Kırsal alanların kendine has özelliklerine yönelik politikaların oluşturulması, kırsal kalkınma açısından oldukça önemlidir. Kırsal alanların en belirgin özelliklerden ve sorunlarından biri ise göç olgusudur. Bu kapsamda ele alınan çalışmada öncelikle, Türkiye’de kırsal alan tanımlamasına yönelik bir yöntemle il ölçeğinde kırsal alanlar belirlenmiştir. Daha sonra, kırsal alanlarda yaşayan insanların yaşam standartlarını gösteren değişkenler kullanılarak Temel Bileşenler Analizi (PCA) yöntemiyle her bir il için kırsal kalkınma endeksi hesaplanmıştır. 2008-2018 dönemi için hesaplanan kırsal kalkınma endeksi ile illerin aldığı göç, verdiği göç, yüksekokul mezun sayısı ve tarım ihtiyaç kredi gelirleri arasındaki ilişkiler Pedroni ve Kao Eşbütünleşme testleri ile analiz edilmiştir. Değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisi olduğunun tespit edilmesinden sonra uzun dönem katsayıların elde edilmesi için FMOLS yöntemi kullanılmıştır. Bulgular genel olarak, kırsal illerin aldığı göçün kırsal kalkınmayı pozitif yönde etkilediğini, verilen göçlerin ise illerin çoğunda kırsal kalkınmayı azaltıcı etkide bulunduğunu göstermektedir.