Kamu Harcamalarının İnsani Gelişme Üzerindeki Etkisinin Westerlund (2005) Panel Eşbütünleşme Testi ile Analizi

Abstract

Ekonomik birimlerin birlikte yaşaması toplumsal ihtiyaçları ortaya çıkarmıştır. Toplumsal ihtiyaçların karşılanması ise devletin kamu harcamalarını gerçekleştirmesiyle mümkün olmaktadır. Ekonomi literatüründe kamu harcamaları hakkında iki temel görüş bulunmaktadır. Bunlardan ilki kamu harcamalarının minimum düzeyde olmasını savunmaktadır. İkinci görüşe göre ise devletin böyle bir sınırlaması olmaması gerekmektedir. 1929 krizinden sonra ikinci görüş ağırlık kazanmıştır. Dolayısıyla devlet, kamu harcamalarını eğitim ve sağlık gibi alanlara da yöneltmeye başlamıştır. Böylece ülkelerin insani gelişimi de desteklenmiştir. Kamu harcamalarının insani gelişme üzerindeki etkisine yönelik literatürün yoğun ilgisi bulunmaktadır. Nitekim artan insani gelişim neticesinde ekonomik büyüme de hızlanabilmektedir. Çalışmanın amacı kamu harcamalarının insani gelişim üzerinde etkisinin olup olmadığının analiz edilmesidir. Bu doğrultuda çalışmada 1996-2019 dönemini kapsayan yıllık veriler kullanılmış ve üst orta gelir grubunda yer alan 30 ülke ele alınmıştır. Analizde Westerlund (2005) panel CUSUM eşbütünleşme testi kullanılmıştır. Katsayıların tahmin edilmesi için FMOLS ve DOLS katsayı tahmincileri hesaplanmıştır. Elde edilen bulgulara göre kamu harcamaları ve insani gelişim endeksi arasında eşbütünleşme ilişkisi bulunmuştur. Ayrıca katsayı tahminlerine göre kamu harcamalarında yaşanılan artışın insani gelişim endeksini olumlu yönde etkilediği görülmüştür. En iyi bilgimizle üst orta gelir grubunda yer alan ülkeler için kamu harcamalarının insani gelişim endeksi ile ilişkisini analiz eden çalışmanın bulunmaması ise bu çalışmanın literatürde katkısı olarak ifade edilebilir.