Enerji Tüketiminin Cari Açık Üzerindeki Etkisinin Panel Veri Yöntemleri ile Analizi: Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü’ne Dair Kanıtlar

Abstract

Bu çalışmada Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkeleri için cari açık ileenerji tüketimi arasındaki ilişki incelenmektedir. Bu bağlamda bağımsızdeğişken olarak toplam enerji tüketimi verileri kullanılmıştır. KaradenizEkonomik İşbirliği Örgütü ülkeleri için toplam enerji tüketimi verilerine2014 yılına kadar erişilebilmesi nedeniyle örneklem dönemi olarak 1992-2014 dönemi belirlenmiştir. Ekonometrik analizde ilk olarak panele ilişkinhomojenlik, yatay kesit bağımlılık ve durağanlık durumları incelenmiştir.Varsayım testleri doğrultusunda seriler arasındaki eşbütünleşme ilişkisininbelirlenebilmesi için yatay kesit bağımlılığını dikkate alan Westerlund(2007) panel eşbütünleşme testinden yararlanılmıştır. Analiz sonuçları cariaçık ve toplam enerji tüketiminin eşbütünleşik olduğunu göstermektedir.Bu sonuç, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerinde cari açıkile enerji tüketiminin uzun dönemde birlikte hareket etme eğilimindeolduğunu göstermektedir. Daha sonra enerji tüketiminin cari açıküzerindeki etkisinin yönü ve boyutunun incelenebilmesi için Pedroni(2001) tarafından önerilen ortalama grup dinamik en küçük karelertahmincisi kullanılarak uzun dönem katsayı tahmini gerçekleştirilmiştir.Katsayı tahmin sonuçları incelendiğinde Karadeniz Ekonomik İşbirliğiÖrgütü ülkelerinde enerji tüketiminin cari açığı negatif yönde etkilediğiyani enerji tüketimindeki artışın cari açığı arttırıcı etki yapacağı sonucunaulaşılmıştır. Bu sonuçlar Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerindeoluşturulması gereken enerji politikalarında oldukça önem arzetmektedir. Bu bağlamda Karadeniz Ekonomik İşbirliği Örgütü ülkelerindecari açığı azaltmak için enerji tüketiminin kontrol altına alınması ve/veyayenilenebilir enerji kaynakları gibi enerjide dışa bağımlılık oranının azaltılmasını sağlayacak politik hamleler yapılmasıönerilmektedir.