Aile Ödenekleri Programları: Dünya Örnekleri ve Türkiye İçin Bir Model Önerisi

Abstract

Bu çalışmanın temel amacı, seçilmiş refah devleti ülkeleri genelinde, aile ödenekleri programlarının temel özelliklerini ve uygulanış şekillerini ortaya koyarak, Türkiye’de hali hazırda var olan aile ödenekleri uygulamalarının etkinliğini ve eksikliklerini belirlemek ve Türkiye için bir model önerisinde bulunmaktır. Bu amaçtan hareketle çalışmada, 12’si özel, 23’ü kamu çalışanı olmak üzere toplam 35kişi ile derinlemesine görüşme yapılmıştır. Yapılan görüşmelerde kişilere, aile ve çocuk desteklerinin yeterliliği ile bu destekler konusunda nasıl bir uygulama talep ettikleri ve bu uygulamanın finansman kaynağı konusundaki görüşleri sorulmuştur. Elde edilen bulgulara göre Türkiye’de bireylerin önemli bir kısmının aile ödenekleri uygulamalarının genelinden faydalanmadıkları, önemli bir kısmının ise asgari geçim indirimini bir aile ödeneği olarak görmedikleri bulgulanmıştır. Destek taleplerinin büyük ölçüde çocuk bakımı ve eğitim maliyetlerinin karşılanması noktasında yoğunlaştığı; bunun maliyetinin ise büyük ölçüde Devlet tarafından sağlanan mekanizmalarla finanse edilmesi gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu anlamda, Türkiye’de aileye ve çocuklara verilen desteklerin toplumun genelini kapsayan ve çok amaçlı tek bir ödeme çerçevesinde yapılmasının daha işlevsel olacağı düşünülmektedir.