Kültür coğrafyasında müzikle inşa edilen kimlik üzerine toplumdilbilim incelemesi: İrfan Gürdal ve Çerağ örneği

Abstract

Dünya kültür tarihi içerisinde özgünlüğünü koruyarak önemli birbölüme sahip olan Türk kültürü içerisinde Türk Müziği de tarihî vemüstesna bir yere sahiptir. Tarih içerisinde tecrübenin, bilgi ve estetikdeğerlerin ezgili söyleyişiyle birlikte bir toplumsal hafızanın kalıcılığınada katkı sunan Türk Müziği, müzikal özelliklerinin yanında sözleriitibariyle de kültürel kimliğin inşa aracı olarak yüzlerce yıldır, beğeni vesahiplenme ile farklı kültürel saldırılara karşı koymuş ve son olarakküreselleşmeye dayalı popüler kültür taarruzuna karşı güçlü bir kaleözelliğini de muhafaza etmiştir. Bu bağlamda Türk Müziği ve onubesleyen tarihî-kültürel kodlar sadece Türkiye Cumhuriyeti sınırları içindeğil gönül/kültür coğrafyamıza karşılık gelen Türk Dünyası için büyüköneme sahiptir. Çalışmamızda, günümüzde müzikal bağlamdakimodernist saldırılara karşı tarihî köklerinden bedii kaynaklarındanoluşturulan bir müzikal üretim, salt dil özellikleri ve içeriği itibariyletoplumdilbilimsel açıdan incelenmiştir. Bu doğrultuda, Türk DünyasınınMüslüman olan bölgelerinden derlenmiş İlahîlerden oluşan İrfanGürdal’a ait Çerağ adlı eserde bulunan ve bu yönüyle hem özgün esetetikdeğerlerin ve müzikal anlayışın hem de içeriğinin yaygınlaşmasına katkısunan 16 eser, kültürel devamlılık bağlamında inşa etmekte olduğu toplumsal kimlik özellikleri itibariyle günümüz toplumdilbilimininyöntemleri ve kuramları bağlamında incelenip değerlendirmelerdebulunulmuştur. Böylelikle müziğin yaygınlaştırıcı gücü aracılığıylakültürel kimliğin köklerine ve etkinlik alanına, dilbilim bağlamındadikkat çekilmeye ve küreselleşmenin modernist saldırıları karşındakipotansiyeli vurgulanmaya çalışılmıştır.