AKCİĞER, KOLOREKTAL VE BAŞ-BOYUN KANSERİ OLAN HASTALARDA ANKSİYETE, DEPRESYON VE İNTİHAR OLASILIĞI

Abstract

AMAÇ: Anksiyete ve depresyon kanser hastalarında yaygın olan psikiyatrik belirtilerdir. Hem anksiyete bozuklukları ve depresyonda hem de kronik hastalıklarda intihar riski arttığından kanser hastalarında intihar olasılığınınartacağı öngörülebilir. Bu çalışmada farklı kanser türleri ayrı ayrı ele alınarak akciğer, kolorektal ve baş-boyun kanserli hastalarda klinik özelliklerin, anksiyete ve depresyon prevalansının, intihar olasılığının değerlendirilmesi ayrıcabu psikolojik faktörlerin farklı kanser türlerinin birbiriyle ve sağlıklı kontrol grubu ile karşılaştırılması amaçlandı.GEREÇ VE YÖNTEM: Kesitsel tasarımda planlanan bu çalışmaya onkoloji bölümünde yatarak veya ayaktan tedavi görmekte olan 82 akciğer, 99 kolorektal, 79 baş-boyun kanseri olan hasta grubu ve 98 sağlıklı bireyden oluşankontrol grubu dahil edildi. Tüm katılımcılara psikiyatri doktoru tarafından sosyodemografik veri formu, hastalarda ağrı ve yorgunluk gibi klinik semptomları, kanser evresi ve psikiyatrik tedavi öyküsünü değerlendiren klinisyen tarafından oluşturulan bir anket formu, Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği (HADÖ) ve İntihar Olasılığı Ölçeği (İOÖ) uygulandı.BULGULAR: Kanser hastalarında anksiyete belirtileri prevalansının % 29.2, depresyon belirtileri prevalansının ise % 52.7 olduğu saptandı. HADÖ anksiyete ve depresyon alt ölçekleri ve İOÖ ortalama puanları kanser hastalarında sağlıklı kontrollerden istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek saptandı. Baş-boyun kanserli hastaların depresyon, anksiyete ve intihar olasılığı düzeylerinin sağlıklı kontrollerden anlamlı olarak daha yüksek olduğu; akciğer kanserli hastaların sadece depresyon düzeylerinin sağlıklı kontrollerden anlamlı olarak daha yüksek olduğu görüldü. Ek olarak, kanser hastalarında kadın cinsiyet, yorgunluk ve ağrı deneyimlerinin anksiyete ve depresyon sıklığını artıran faktörler olduğu; ileri evre hastalığın yalnızca depresyon sıklığını, psikiyatrik tedavi öyküsünün de yalnızca anksiyete sıklığını etkilediği saptandı.SONUÇ: Farklı kanser türlerinde anksiyete, depresyon ve intihar gibi psikolojik faktörler de değişkenlik göstermektedir. Farklı belirtiler farklı tedavi yöntemleri gerektireceğinden kanser hastalarında psikiyatrik belirtilerin de kanser tipine göre farklılık gösterebileceği akılda tutulmalıdır. Bu belirtilerden şüphelenildiğinde psikiyatri konsültasyonu ile sağlanacak tanı ve tedavi süreci hastaların kemoterapi veya radyoterapi sürecine uyumunu ve yaşam kalitelerini artıracaktır.