Ebû Zeyd el-Belhî’nin (850-934) “Beden ve Ruh Sağlığı” Eseri Bağlamında Birey ve Toplum Yaşamı Üzerine Ortaya Koyduğu Koruyucu Hekimlik Önerileri

Abstract

Bu çalışmada İslam felsefesi içinde yetişmiş filozoflardan Ebû Zeyd el-Belhî’nin kaleme aldığı ve Türkçeye “Beden ve Ruh Sağlığı” olarak tercüme edilen “Mesâlihu’l-Ebdân ve’l-Enfûs” adlı eserinde or- taya koyduğu sağlık tavsiyeleri üzerinde durulacaktır. Filozof, bu eserinde ortaya koyduğu sağlık tavsi- yelerini iki ana başlık altında ele almıştır. Bunlardan birincisi hasta olmamak için alınması gereken ön- lemler olarak ifade edebileceğimiz koruyucu hekimliktir. Koruyucu hekimliğe rağmen insanların hasta olması durumunda da uygulanması gereken tedavi yöntemlerini de bu bölümde ele almıştır. İkinci bö- lümde ise ruh sağlığı olarak ifade edilen öfke, korku, vesvese ve iç konuşma ile üzüntünün nedenleri üzerinde durmuştur. Ayrıca kaybedilen ruh sağlığının tekrar nasıl kazanılacağı konusu da ele alınmıştır. Belhî’nin hem vücut sağlığı üzerine ve hem de ruh sağlığı üzerine ortaya koyduğu görüşleri çerçevesinde kendinden önce yaşamış ve özellikle ruh sağlığı alanında eser vermiş olan Ebû Bekir er-Râzî’nin kaleme aldığı et-Tıbbu’r-Rûhânî adlı eseri ile Kindî’nin yazdığı “Defu’l-Ahzân” adlı eserlerinde ifade ettikleri tavsiyeleri de göz önünde bulundurularak kıyaslamalar yapılacaktır. Ayrıca çalışmada Belhî’nin hem koruyucu hekimlik hem de ruh sağlığı açısından ortaya koyduğu görüşlerinin bu dönemde geçerli olup olmadığı araştırılacak ve isabet ettiği konular ile bu gün artık doğru kabul edilmeyen görüşleri de ortaya konulmaya çalışılacaktır. Çalışmanın sonuç bölümünde de genel bir değerlendirme yapılarak Belhî’nin görüşlerinin tutarlı olup olmadığı ortaya konulmaya çalışılacaktır.