Marmara Denizi güneyinde kuvaterner deniz düzeyi değişimleri ve Kocasu-Gönen çayı deltalarının evrimi

Abstract

Biga Çayı taşkın düzlüğü, Güney Marmara Denizi çevresindeki en geniş Holosen tortullarını oluşturur. Buradaki delta ilerlemesi 4 km, yüzölçümü 20 $km^2$dir. Deltayı besleyen tortulların göreceli ince taneli oluşu fazla ilerlemeyi engeller. Su altı delta düzlüğü ise 2 km kadar genişlemiştir. Deltanın güneybatısındaki Ece Gölü, Biga Çayı tesiriyle meydana gelen alüvyon set gölüdür. Kıyısındaki kumlu tortullar fırtınalar döneminde ve/veya tsunamilerle deltadan aktarılmış olup gölün gerçek tortulları (siyah çamurlar) 2-2,5 m'den daha kalın değildir. Göl tortullarının orta düzeylerinden C14 yöntemi ile 1095±72 yıl yaşı elde edilmiştir. Kumlu kıyı tortulları ise 595±105 yıllıktır. Biga Çayı deltası ve Ece Gölü'nden sağlanan verilere göre, Marmara Denizi Holosen'de hiç bir zaman 6 m'den, Geç Holosen'de ise 4 m'den daha yükseklere ulaşmamıştır. Bu nedenle denizel tortullar Marmara kıyısında ince bir kuşak oluşturur ve sadece delta alanlarında genişler. Güncel deltalar ise son üç bin yıllık oluşumlardır.