Mehmet Ali Paşa Ve Vehhâbîler

Abstract

Napolyon’un 1798 yılındaki Mısır Seferi, Osmanlı Devleti ile Fransa’yı karşı karşıyagetirmiş bir süre sonra İngiltere ve Rusya gibi devletlerin olaya müdahil olmasıyla meseleuluslararası bir boyut kazanmıştır. Osmanlı Devleti, İngilizlerden aldığı destek ile FransızlarıMısır’dan çıkarmak amacıyla bölgeye bir ordu göndermiştir. Bu orduya Kavala hakimininhazırladığı askerler de iştirak etmiş ve hakimin oğlu Ali Ağa ile yardımcısı Mehmet Ali deordunun başında sefere çıkmışlardır. Ali Ağa, bir müddet sonra Kavala’ya dönmek zorundakalmış bunun üzerine askerlerin başına Mehmet Ali geçmiştir. Mısır’da güçlü bir idarenintesis edilmesine engel olan Kölemenlerin, Fransızlarla yapılan mücadelelerde güçlerinikaybetmeleri ve bölgedeki siyasi istikrarsızlık nedeniyle Mehmet Ali idareyi ele geçirmeyibaşarmıştır.Vehhâbîlerin lideri olan Muhammed b. Abdulvehhâb ise başlarda düşünceleriniyaymak için risaleler kaleme almış ve bazı dini görüşlerin yanlış olduğunu ileri sürmüştür.Osmanlı Devleti ilk önce bunlara karşı herhangi bir girişimde bulunmamış ancak Vehhâbîlergiderek güçlenerek kutsal şehirlere yönelmişlerdir. Vehhâbîlerin Haremeyn (Mekke veMedine) ve Taif’e yönelmeleriyle Osmanlı Devleti bu konuyla daha yakından ilgilenmeyebaşlamıştır. Üzerlerine gönderilen devlet adamlarının meseleyi halledememesi üzerineOsmanlı Devleti, Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’yı görevlendirmiştir. Bu çalışmada, MehmetAli Paşa’nın gittikçe güç kazanan ve kutsal yerleri ellerine geçiren Vehhâbîlerle yapmışolduğu mücadeleler hakkında bilgi verilmesi amaçlanmaktadır.