TÜRKİYE’DE VERGİ GAYRETİNİN ANALİZİ

Abstract

Kamu gelirlerinin içinde önemli bir paya sahip olan vergilerin toplanmasında bir sınır vardır. Bu sınırın aşılması durumunda, toplumda ekonomik ve sosyal anlamda problemler ortaya çıkmak- tadır. Bu sebeple, vergi toplanmasında idarenin etkinliği ve maksimum vergi potansiyelinin bo- yutu gerek kamu harcamalarının finansmanında gerekse diğer mali olmayan amaçlara ulaşılma- sında önemli bir politika aracıdır. Bu perspektifte, vergi kapasitesiyle de ilişkili olan vergi gayreti kavramı hem vergi gelirlerinin artırılmasında hem de politika yapıcılarına yol göstermede önemli olmaktadır. Çalışmanın amacı, 1995-2020 dönemi için Türkiye’de vergi gayreti indeksini analiz etmektir. ARDL Eşbütünleşme yönteminin uygulandığı ampirik analiz bölümünde ilk olarak kişi başı GSYH, tarım ve imalat sektörleri, kamu harcamaları, ticari açıklık, enflasyon ve yolsuz- luk değişkenlerinin vergi yükü üzerindeki etkisi incelenmekte ve uzun dönem tahminci sonuçla- rıyla tahmini vergi kapasitesi hesaplanmaktadır. Ardından fiili vergi yükü ve tahmini vergi kapa- sitesi üzerinden vergi gayreti indeksi oluşturul- maktadır. Bulgular incelenen dönemde fiili vergi yükünün, tahmini vergi kapasitesinin altında sey- rettiğine dair kanıtlar sunmaktadır. Başka bir ifa- deyle, vergi gayreti indeksi hiçbir dönemde vergi sınırını aşmamıştır.