4306 Sayılı Sekizyıllık İlköğretim Kanunu'nun kabulünden sonra ilköğretim kurumlarının sekizinci sınıflarında okutulan Türkçe ders kitapları üzerine bir inceleme

Abstract

Dil, her türlü zihinsel faaliyetin temelidir. Her türlü bilgi alış verişi dille gerçekleşir. Düşünme, anlama ve anlatma becerileri dilin işlevidir. İlköğretim okullarında Türkçe derslerinde; öğrencilerin anadili bilinçli kullanmaları, düşünme ve anlama yeteneklerini geliştirmeleri, değer hükümlerini genişletmeleri, kültür seviyelerini yükseltmeleri, dile dayalı sanat zevklerini ilerletmeleri, milli ve çağdaş dünya görüşü kazanmaları hedeflenir. Bu hedefler gerçekleştirilirken en önemli araç ders kitabıdır. Bu çalışmada 4306 sayılı Sekiz Yıllık İlköğretim Kanununun kabulünden sonra yayınlanan, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarından üçü seçilerek incelenmiştir. Çalışma, giriş, L, n. bölüm, sonuç ve önerilerden oluşmaktadır. Girişte anadil ve öğretimi, anadil öğretiminin amaçları, Milli Eğitim Temel Amaçlan, Türkçe öğretiminde anlama, anlatım, dilbilgisi ve yazı becerisi, öğrencilerin biyo-psiko-sosyal özellikleri, çocuk edebiyatı ve tamamlayıcı öğretim materyali olarak Türkçe ders kitabının önemi konularına değinilmiştir. I.bölümde ders kitapları biçim açısından incelenmiştir. Bu incelemede ders kitaplarının ön kapaklan, sırtlan, arka kapaklan, iç kapaklan, ikinci ve sonraki yapraklan, diğer yapraklarında bulunan bilgiler ve metinlerdeki harf ve rakam büyüklükten, Talim ve Terbiye Kurulu'nun belirlediği esas ve usullerle ve Türk Standarttan Enstitüsü 'nün belirlediği standartlarla karşılaştırılmıştır. İT. bölümde ders kitaplarının metin türleri, metinlerin uzunluğu, metin yazarları, metin üstü ve metin altı bölümleri ve kullanılan terimlere göre içeriği incelenmiştir. Sonuç ve Öneriler bölümünde, ders kitaplarının cilt özelliklerinin standartlara uygun olmadığı, kullanılan bazı resimlerin metinde işlenilen konuyla paralellik göstermediği, metin türü seçiminde denge kurulamadığı, klasik sayılabilecek eserlerden örneklere yeteri kadar yer verilmediği, metin altı sorularının öğrencilerin kendi düşüncelerini, duygularım ifade etmesine fırsat tarayacak nitelikte olmadığı, dilbilgisi konularının belli bir sıra takip etmediği, terim birliğinin olmadığı görülmüş ve ders kitaplarında karşılan sorunlarla ilgili önerilerde bulunulmuştur. Anahtar kelimeler: Anadil, Türkçe öğretimi, ders kitabı. Canan ALPLER YALÇIN

VI Language is the basis of all aspects of mental activity. All kinds of information receiving and delivering activites become a feet by the help of language. Thinking, understanding and describing are functions of language. In Turkish lessons at the primary schools it is aimed that the student use their mother tongues consciously, improve their thinking ancT understanding skills, expand their standards of judgement, increase their cultural levels, advance their language based art pleasures and gain a national and modern sight. When reaching this goals, the most important tool is the textbook. In this study, three of the eighth grade Turkish textbooks that are published after the acceptance of the eight year primary school law with number 4306, are chosen for investigation. This study consists of introduction, I. and II. sections, conclusion and suggestions. In the introduction part, subjects concerning main tongue and its teaching, objectives of main tongue teaching, basic purposes of National Education, understanding, describing, grammar and writing skills in Turkish education, bio-psyche-social characteristics of students, children literature and the importance of Turkish textbooks as a supplementary education material are mentioned. In the I. section, the textbooks are investigated from a formal point of view. In this investigation, front covers, ridges, back covers, inner covers, second and the following sheets, size of letters and numbers of the information included in the following sheets and the text of the textbooks are compared by using the standards that are determined by the Turkish Standardization Organization and by the principals and procedures that are determined by the Instruction and Teaching Committee. In the II. section text types, text length, text authors, after and before the text sections and the content with respect to the terms used are investigated for the textbooks in question. In the conclusion and suggestions section, it is seen that the binding properties of the textbooks are improper for the standards, some pictures that are used has no parallelism with the subject that is given in the text, there is an unbalance in choosing the text types, there is an insufficient amount of example from the work of art that can be accepted as classic, after text questions have no quality to give a chance to the students to express their feelings and ideas, grammar subjects have no definite order and there is no term unity and therefore some suggestions are made about these problems that are encountered in the textbooks. Keywords : Main tongue, Turkish teaching, textbook Canan ALPLER YALÇIN