Muhammediye üzerinde yardımcı fiil incelemesi

Abstract

Türkçede oldukça işlek olarak kullanılan birleşik fiiller, ya "fiil + yardımcı fiil "ya da "isim + yardımcı fiil" kuruluşundan meydana gelmektedir. Günümüzde fiillerin aldıkları tamlayıcılar konusu üzerindeki ilmî çalışmalar yeni yeni yapılmaktadır. Yapılan bu çalışma Türk Dili'nin Eski Anadolu Türkçesi sahasına ait bir eseri üzerindedir. Seçilen "Muhammediye" adlı eserin oldukça hacimli olması ve konunun genişliği sebebiyle sadece "isim + yardımcı fiil" başlığı altında yer alan "et-" ve "eyle-" fiilleri üzerinde çalışılmıştır. "Muhammediye Üzerinde Yardımcı Fiil İncelemesi" adlı çalışma, Türkçede bugün de var olan "et-" ve "eyle-" yardımcı fiilleriyle kurulmuş birleşik fiillerin ve bunların hal ekli veya eksiz kullanımlarıyla, 15. yüzyıla ait "Muhammediye" adlı eserdeki durumlarını tespit etmek üzere hazırlanmıştır. Tez, Giriş, Transkripsiyonlu Metin, İnceleme, Sonuç, Örnek Metin, Sözlük, bölümlerinden meydana gelmiştir. Giriş bölümünde, birleşik fiiller ve özellikle "isim + yardımcı fiil" yapısındaki birleşik fiillerle ilgili bazı görüşler sıralanmış ve üzerinde çalışılan metin ve yazarı hakkında bilgi verilmiştir. Metin üzerinde yapılan inceleme anlatılmıştır. İnceleme bölümünde, "et-" ve "eyle-" yardımcı fiillerinin geçtiği 3114 beyit çıkarılmış ve hangi tamlayıcıları aldıkları konusu araştırılmıştır. Sonuç bölümünde, birleşik fiillerin "isim + yardımcı fiil" kuruluşunda olanların yapısı ve aldıkları tamlayıcılarla ilgili tespitler verilmiştir. Kaynakçada çalışma sırasında faydalanılan tüm kaynaklara yer verilmiştir. Sözlük bölümünde, yüksekokul mezunları ölçüt alınarak metinde bilinmeyeceği düşünülen kelimeler ve anlamlan verilmiştir. Metin bölümünde, 15. yüzyıla ait, Yazıcıoğlu Muhammed'in "Muhammediye" adlı eserinin transkripsiyonlu şekli alınmıştır. Eski yazılı eserin hacimli olması sebebiyle beş varağı örnek metin olarak verilmiştir.

II The compound verbs which are much used in Turkish are occured with both in the structure of verb + helping verb and noun + helping verb. Scientific studies make newly about complements these compound verbs had been used with. This study is about a sovice that named as "Muhammediye" belongs to Old Anatolian Turkish field of Tukish language. Cause of being vast of this sovice and being large of the subject worked on only the helping verbs "do" and "make" in noun + helping verb form. By the study named as "Investigation of Helping Verb On Muhammediye" wanted to determine the compound verbs which is used with the helping verbs "do" and "make" in several forms, valid only in Turkish and their situation at Muhammediye in 15. Century. This study consists of parts; Introduction, Investigation, Conclusion, Dictionary, Text with transcription and Sample Text. In the introduction part behind informations about text and author and investigations on text, some opinions related with compound verbs and compound vebs in the structure of noun + helping verb are given. 3114 couplets which have been used with the helping verbs "do" and "make" are brought out and complements these helping verbs have been taken are researched in the investigation part. By the conclusion, determinings related with the complements and the structures of noun + helping verb of compound verbs are given. In the references the sources used in the study are taken place. The words which can't be understand by a person graduated from Institution of Higher Education and the meanings of them are given in dictionary part. By the text part the form with transcription of "Muhammediye" written by Yazıcıoğlu Muhammed belongs to 15. century is given. And only five leafs of sample text are given cause of being vast of this old written sovice.