Gazzali'de ahlak tasavvuf ilişkisi

Abstract

Hiç şüphesiz, tslâm medeniyetinin en önemli öğesi olan düşünce alanında Gazzâli'nin tartışılmaz bir yeri ve önceliği vardır. Bu yüzden ona "Hüccetü'l -tslâm" (islâm'ın Delili) denilmiştir. Gazzâli'ye bu lâkabın verilmesinin bazı sebepleri vardır. Bunlardan biri, ahlâk alanında yaptığı analizleridir. Zira o, dinin ahlaksal öğretiminde geleneksel olanlarla yetinmemiş, ayet ve hadisleri temel almkla birlikte yepyeni teşhis ve yorumlara da gitmiştir. Gazzâli'nin düşünce sistemine değer ve önem katan diğer bir özelliği de tasavvufun ağırlığını vurgula masında yatar. O bunu, yani tassavufî yaşantıyı önce kendi hayatına uygulamış sonra da dini bilgilerin teorik yanıyla birleştirerek insanlara eserlerinde nasihat etmiştir. Yaptığımız çalışmada, önce ahlâk felsefesi tarihinde belli başlı bazı filozofların görüşlerini, daha sonra Gazzâli'nin ahlâk anlayışını ortaya koyduk. Ardından onun tassavufî kimliğini ve daha sonra da ahlâk-tasavvuf ilişkisini inceledik. Bu çalışmadaki en önemli amacımız; bireyin derûnî yaşantısında ahlaksal davranışların etkisini Gazzâli'nin penceresinden görebilmektir.

II There is no doubt that Gazzâli has an important place and precedence without any discussion in the Islam civilization's most important part of the thought field. For this reason he named as "IIOccetO'1-lslam" (Islam's proof) There are reasons for giving this name to him. His analysis on the ethic is one of the reasons for this. He is not satisfied with the traditional things on the ethical instruction of the religion, but with verse of the Koran and hadith he added the newest identifications and interpretations. Gazzâli's another special feature which add importance to his thinking system is emphasizing importance of the Islamic mysticism. He applied this way of living first to his life, later combining with the theoretical part of the religious knowledge, he advised to people by his works. In this work, we put forth first the history of ethic philosophy, later Gazzâli's interpretation öf ethic. Finally, we make research first on his mystic identity, and then on relationship of the ethic and mysticism. Our most important aim is to see effects of the ethical behavior on the person's internal and spiritual life from the Gazzâli's perspective.