Borulu sulama şebekelerinin bilgisayar destekli tasarımı

Abstract

V Ülkemizde su ve toprak kaynakları potansiyelinin nicelik ve nitelik olarak belirlenmesine yönelik ilk çalışmalara 1930' lu yıllarda zamanın sınırlı teknik ve ekonomik imkanlarıyla bazı yörelerde başlanmıştır. Ancak, konunun bilimsel düzeyde ele alınması, havza bazmda yerüstü ve yeraltı suyu potansiyeli ile toprak kaynağı potansiyelinin belirlenmesi, yağış, sıcaklık ve diğer bazı meteorolojik verilerin düzenli bir şekilde toplanması, değerlendirilmesi ve yayınlanması çalışmaları 1950' li yıllarda başlayarak günümüze kadar devam etmiştir. Bu tarihten itibaren kurulan bazı kamu kurum ve kuruluşları sürekli gelişen teknolojiyi takip ederek su ve toprak kaynaklarının geliştirilmesine yönelik projelere ana doneleri temin etmekte büyük görev üstlenmişlerdir. Böylece modern sulama projelerinin geliştirilerek uygulanması ve ülke ekonomisine kazandırılması mümkün olabilmiştir. Sulama şebekelerinin tasarımına ilişkin çalışmaların belirli bölümleri, uzun ve tekdüze hesaplardan oluşan sıralı işlem dizileri niteliğindedir. Bu tür işlemlerin gerçekleştirilmesinde bilgisayarlardan yararlanılması, kısa zamanda çok sayıda seçeneğin irdelenebilmesi nedeniyle en uygun ve en ekonomik çözümü elde etme olanağını vermektedir. Bu çalışmada, Türkiye' nin İç Anadolu bölgesinde, Niğde ve Konya il sınırları içinde, 34° 12' 27" - 35° 13' 23" doğu boylanılan ve 37° 59' 34" - 37° 37' 37" kuzey enlemleri arasında yeralan Niğde - Bor - Ecemiş Projesi kapsamındaki Bor - Emen ovası yağmurlama sulama şebekesinin boyutlandırılması yapılmıştır. Yaklaşık 1600 km2 olan proje alanının 665 km2' sini oluşturan, talep sistemi ile işletilen sulama şebekesinin boyutlandırılması ve maliyet analizi FORTRAN 77 programlama dilinde geliştirilen program ile gerçekleştirilmiştir. Sonuç olarak en büyük boru çapı 800 mm ve Y5 yedeğinin toplam maliyeti 293,569,345,000 TL olarak hesaplanmıştır.

VI SUMMARY In Turkey, the determination studies of the quantitative and qualitative water- potential and soil resources were realized in some areas in 1930s under limited technical and ecenomical conditions. However, the scientific studies related to investigation of surface, ground water and soil resources, calculation, evaluation and publishing of meteorological data beginning from 1950's have been performed. Certain parts of the studies, concerning the design of irrigation network, involve long and laborious sequence of processes. In realization of such processes, utilization of computers, gives the opportunity of obtaining the most suitable and economic solution, by interpreting various alternatives in short time intervals. In this study, it is aimed to design the irrigation distribution network of Bor-Emen plain within the scope of Niğde- Bor-Ecemiş Project. The project area is defined with north latitudes and east altitudes of; 34° 12' 27" N - 35° 13' 23" N and 37° 59' 34" E - 37° 37' 37" E respectively and situated within the province boundaries of Niğde and Konya. For the dimensioning of the pressure distribution network of Bor-Emen plain, that constitutes 665 km2 out of 1600 km2 of the project area, which will be operated on demand basis, is written a FORTRAN 77 program. As a result, the maximum pipe diameter is determined as 800 mm and the cost of seconder numbered Y5 is calculated as 293,569,345,000 TL for the year 2000.