İlköğretim okullarında görevli öğretmenlerin hizmet içi eğitim programlarının etkililiğine ilişkin algı ve beklentileri (Denizli ili örneği)

Abstract

Çalışanların iş başında yetiştirilmesi, günümüzün hızla değişen koşulları karşısında, önem ve öncelik gerektiren bir hizmet alanı olarak karşımıza çıkmaktadır. Hele geleceğimizi emanet ettiğimiz öğretmenlerimizin yetiştirilip, çağın gereklerine uygun bilgi ve becerilerle donatılması söz konusu olduğunda bu önem bir kat daha fazlalaşmaktadır. Bu araştırma öğretmenlere yönelik hizmet içi eğitim programlarının, öğretmenlerce nasıl algılandığını ve daha etkili kılınması için, öğretmenlerin programlardan beklentilerini belirleyebilmek amacıyla yapılmıştır. Bu araştırma Denizli il merkezindeki resmi ilköğretim okullarında görevli öğretmenleri kapsamaktadır. Araştırmada hizmet içi eğitim programlan; amaçlar, hazırlık, yer ve zamanlama, uygulama, kursiyer seçimi, öğretici kadro, değerlendirme, programların yararlan, öğretim yöntemleri, öğretim materyalleri boyutlarında ele alınmış, bu boyutlar hakkında öğretmenlerin görüş ve beklentileri saptanmaya çalışılmıştır. Öğretmenlerin bu boyutlara ilişkin algı ve beklentilerinde, cinsiyet, branş ve kıdem derecelerine göre farklarını belirlemek için t-testi, ki-kare testi ve tek yönlü varyans analizi yöntemleri kullanılmıştır. Araştırmanın sonunda elde edilen bulgular, uygulana gelmekte olan hizmet içi eğitim programlarının ihtiyaca cevap vermekten uzak, yetersiz olduğunu ortaya çıkarmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlerin ifadelerine göre, her şeyden önce programlar, hizmet içi eğitimin ideal amaçlarına hizmet etmemektedir. Oysa bu amaçların gerçekleşmesi öğretmenler için çok önemlidir. Öğretmenlerin amaçlara yönelik algılarında, cinsiyet, branş ve kıdem değişkenlerine göre anlamlı bir fark bulunmazken, beklenti düzeyleri cinsiyet değişkenine göre farklılık göstermektedir. Programlar özellikle, zamanlama, öğretici kadro, öğretim yöntem ve teknikleri, araç- gereç kullanımı, kursiyer seçimi, değerlendirme yönlerinden yetersiz bulunmuştur. Programlar için en uygun zaman yaz tatili ve sabahtan öğlene kadarki zaman dilimi olarak gösterilirken, en uygun yer olarak öğretmenlerin kolay ulaşabileceği, çalışılan il olarak bulunmuştur. Her şeye rağmen yararlı olduğu düşünülen hizmet içi eğitim programlan, ihtiyaç duyulan kapsamda olmamakta, konular ihtiyaca yönelik olursaVI ve kursiyerlerde mevcut olan ve olması gereken beceriler dikkate alınarak, gerçekten ihtiyaç duyanlar olarak belirlenirse, daha yararlı olacağına inanılmaktadır. Programlara katılım bazen istekli olmakla birlikte genelde gönülsüz olara, zorunluluktan gerçekleşmektedir. Katilinim isteksiz olma nedeni olarak gene programların ihtiyaca yönelik olmaması gösterilmiştir. Programların sonunda değerlendirmenin gerekliliğine inanılmakla beraber, yapılan değerlendirmelerin objektif ve ciddi olmadığı, başarıyı ölçmediği, formaliteden ibaret olduğu, programların sonunda sertifika verilecekse, objektif değerlendirmeler ışığında, gerçekten hak edenlere verilerek başarırım ödüllendirilmesi gerektiği düşünülmektedir. Hafıze BAŞKAN

vn Considering the continuously changing requirements, "education by doing" becomes more important and is facing us as a prior service these days. Specially when the education of our teachers is concerned, it becomes even more important to supply proper information and abilities to comply with the technological needs of our century. This investigation was made to mirror how teachers perceive internal educational service programs and to reflect the expectancies to reach more efficiency in those. The research covers teachers, serving for official primary schools in the central of Denizli country. The investigation is handling the aims, preparations, place and timings, carry outs, choice of participants, educational staffs, evaluations, properties, educational systems and materials of internal educational service programs and tries to define the opinions and expectancies of the teachers who took part. The t-test, chi-square test and one-way ANOVA system has been used to determine the various opinions of the above by grouping into sex, branch and experience of the individuals. The result at the end of this study clearly reflects how non qualified and far away from all needs such internal educational service programs are. Referring to the statements of the teachers who took part and contrary to the importance of realizing these aims for those, such internal educational service programs do not comply with the ideal suppose of themselves previously. There is no visible difference in understanding the aims between sex, branch and experience, but in the expectancies of the individuals by sex. Mainly the programs have been verified as insufficient in subject of timing, educational staff and methods, use of technical material, choice of participants and evaluation. The most convenient time period for realizing those has been determined as the summer holidays and first part of the day between morning and midday. The proper place should be easy to reach and in the area they fulfill their profession. Although not covering the needs, internal educational service programs are still considered quite useful, but could be better in choosing the topics related to the requirements. Furthermore it is believed that the individual capabilities have to be noted as an aspect of examining the participators. Sometimes they are willing to join, but mostly they are forced against their wishes. The explanation for a non sympathy is the fact that the programs do not reply to the needs of the teachers. As a final evaluation, audits in a kind of tests are supported, but the general opinions that those should be more objective, serious and have to reflect the grade of success, are in the majority. Diplomas should be given to those who deserve them. Hafıze BAŞKAN