Isparta halılarının tarihi gelişimi ve halılardaki geleneksel motif analizi

Abstract

IV Yöresel el sanatlarımızdan Halıcılık ve Halıcılığın içerisinde kendine has bir yer tutan İsparta halıcılığının tarihi gelişimi içerisinde ele aldığım bu çalışma; Zamanla yokolmaya yüztutmuş bir elsanatımız. Artık günümüzde Ispartada dokunan halılarda, Yerel motifleri görmek mümkün değildir. Kullanılan motifler diğer bölgelerin motifleri olup onlarda dejenere bir şekilde kullanılmaktadır. Bu beni rahatsız ettiğinden dolayı, bu konuyu araştırdım 1850 li yıllardan beri birçok evreler geçiren İsparta halıcılığı, Şark halı kumpanyasıyla deniz aşın ülkelerede satılmaya başladı. 1943 de kurulan Sümer Halı Fabrikası yöresel motiflerin toplanıp değerlendirilmesi sonunda bir mihenk taşı görevi üstlenmiştir. Daha sonra savaş ve ekonomik nedenler, arz-talep sebebiyle Motiflerin yozlaştığmdan dolayı talep azalmış ve bunun sonucu olarak da İsparta halıcılığı sekteye uğramıştır. Bundan dolayı ilk evela halı atlyelerini tespit ettim. Daha önce uğraşıpta kapatılan atölyeleri durumlarını araştırıp hayatta kalan kişilerle irtibata geçip, bu atölyelerin arşiv ve depolarındaki motifleri tozlu raflardan gün ışığına çıkardık. Bunları Sümer Halı Fabrikası Elemanları ve halıcılık bölümü öğrencileriyle inceleyip ilgili arşivlere kaldırılarak muhafaza altına alınması sağlandı. Ahmet Vildan BÜYÜKEKŞİ

V I studied on carpet weaving which is one of the handerafts that begin to disappear and the historical development of İsparta carpet weaving having a special place at carpet weaving. Today, local motifs on the carpets which weaved in İsparta can not be observed. The motifs used on İsparta carpet are derived from other countries, besides these motifs are degenerated. This degeneration disturbs me, therefore I decided to study on this topic. Carpet weaving in İsparta has passed lots of stages since 1850. The carpets were started to sale to overseas countries by means of East Carpet Company. Sümer Carpet Company (Sümer Halı Fabrikası), which established in 1943, has been appointed to collect and evaluate the local motifs. Motifs were degenerated because of the supply demand ratio, economical problems and war. As motifs were degenerated, demand fell. Therefore the carpet weaving was halted. Because of this reason I have determined old carpet workshops. I have searched the closed down carpet workshops and communicated with the owners. We have found original motifs on dusty shelves and rescued them. The motifs have been conserved by workers of Sümer Carpet Factory ( Sümer Halı Fabrikası ) and students of carpet department. Ahmet Vildan BÜYÜKEKŞİ