Azo kaliks[4]aren türevlerinin bazı metallerin ekstraksiyonunda kullanılabilirliğinin araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, ekstraksiyon özellikleri sayesinde, çift taraflı kompleks oluşturabilme kabiliyetlerinden dolayı ester ve keton ortak grupları seçildi. Geçiş metallerinin kaliksarenlerle etkileşiminin incelenmesi son zamanlarda artsa da, yeteri kadar çalışılmış bir konu değildir. Bazı kaliksaren türevlerinin toksik metal katyonlarım (gümüş, cıva gibi) tutması, son yıllardaki bu artışın nedenlerinden biridir. 4-etil, 4-n-bütil, 4-asetamid anilin ve 2-aminotiazorun kaliks[4]arene bağlanmasıyla oluşan azokaliks[43arenden üretilmiş 4 asetil, 4 metil keton ve 4 benzoil türevlerinin, diazo kenetlenme reaksiyonu ile metal pikrat ile hazırlanmış, alkali ( Na+, K4), toprak alkali ( Sr24) ve geçiş metallerine (Ag+, Hg+, Hg2+, Cu2+, Ni2+, Co2+, Zn2+, Cd2+, Fe3+, Cr34, Al3+, La34) karşı göstermiş olduğu ekstraksiyon özellikleri belirlenmiştir. Seçici sıvı-sıvı ekstraksiyonunda, alkali, toprak alkali ve geçiş metali katyonunu sulu fazdan organik faza geçirirken azokaliksf4]aren türevleri [25^6,27,28- tetraasetoksi-p<4-etilfenilazo)kaliks[4]aren (Ll), 25,26,27,284etrametil-p-(4- etüfenilazo)kaliks[4]aren tetraketon (L2), 25,26,27-tribenzoil-28-hidroksi-p-(4- etüfenilazo)kaliks[4]aren (L3), 25^6,27^8-tetraasetoksi-p<4-n-bııtilfenilazo)kaliks[4] aren (14), 25^6,27,28-tetrametil-p-(4-n-butilfeniIazo) kaliks{4]aren tetraketon (L5), 25,26,27,-tribenzoüolcsi-28-m&oks^ (L6), 25,26,27, 28-tetraasetoksi-p-(4-asetanilidazo)kaliks(4)aren (L7), 25,26,27,28-tetrametil--p-(4- asetanilidazo)kaliks[4]aren tetraketon (L8), 25^6,27-tribenzoüoksi-28-bidroksi-p-(4- asetamIidazo)kaliks[4Jaren (13), 25,26,27,28-tettaasetoksi-p-(2-tiyazolazo)kaliks[4] aren (L10), 25^6,27^8-tetrametil-p-(2-tiyazolazo)kaliks[4]aren tetraketon (Lll), 25,26,27-triben2»iloksi-284ridroksi-p-(2-tiyazolazo)kaliks[4]aren (L12) kullanıldı. Elektron verici n-bütil grubuna sahip L4 bileşiği bütün katyonlara karşı seçici iken, L1-L12 ligandlan Ag+, Hg+ ve Hg24^ katyonlarına karşı seçici olduğu bulunmuştur.

VI The aim of present work, the incorporation of ester and ketone subunit was chosen here due to its potential double-site complexation abilities complexed by its solvent extraction properties. Transition metal cations have been less studied, although recently the study of their interaction with calixarenes has had a considerable increase. One of the reason for this growth is certainly the harmful impact that some of these ions (like silver and mercury), due to its toxicity, can provoke on environmental quality and consequently on human health, and the recognition that certain calixarene derivatives may be useful binders for those cations. The solvent extraction properties of four acetyls, four methyl ketones and four benzoyls derivatives from azocalix[4]arene which were prepared by linking 4-ethyl, 4n-butyl, 4-acetamid anilin and 2-aminotbiazol to calix£4]arene through a diazo- coupling reaction, alkali (Na+, K*), alkaline earth (Sr2*), toward transition (Ag+, Hg+, Hg^, Co2+, Ni2+, Cu2+, Zn2+, Cd2+, Al3+, Fe3+, Cr3+, La34) metal cations have been determined by extraction studies with metal picrates. The selective liquid-liquid extraction of various alkaline, alkaline-earth and transition metal cations from the aqueous phase to the organic phase was carried out by using azocalix[4]arenes derivatives [25,26^27,28-tetraacetoxy-p-(4-ethylphenylazo) calix[4Jarene (LI), [25^6^7,28-tetramethyl-r><4-ethyIphenylazo)calix[4]arene (L2), [25,26^7-fribenzoyloxy-28-hydroxy-p<4-emylphenyla2»)(Mİk[4]arene (L3), [25,26, 27^8-tettaacetoxy-p-(4-n-emylphenylazo)calix[4]arene (L4), [25,26,27,28-tetramethyl -p-(4-burylphenyiazo)calix[43arene tefraketone (L5), [25,26^7-tribenzoyloxy-28- hydroxyi)-(4-a-butylphenylazo)calixf4]arene (L6), [25,26,27,28-tetraacetoxy-p-(4- acetanilidazo)caIix[43arene (L7), [25^6^7,28-tetramethyl-p-(4-acetanilidazo) calix[4] arene tetraketone (L8), [25^6,27-tribenzoyloxy-28-hydroxy-p-(4-acetanilidazo) calix[4]arene (L9), [25,26,27,28-tetraacetoxy-p-(2-thiazoIazo) calix[4]arene (L10), 25^6^7^8-tetramethyl-p-(2-thiazolazo) ealix[4]arene tetraketone (Lll), [25, 26, 27- tribenzoyloxy-28-hydroxy-p-(2-thiazolazo)calix[4]arene(L12)3.