Bilişsel gelişim kuramları ışığında Türkçenin ana dil olarak öğretiminde yeni yaklaşımlar

Abstract

V Bu araştırma, bilişsel gelişim kuramı ışığında Türkçenin ana dil olarak eğitiminde, program ve uygulamaların değerlendirilmesi, yeni yaklaşımlara ulaşılması amacıyla planlanmıştır. Araştırma verileri, yazılı kaynaklar taranarak ve ilgili araştırmaların sonuçlarından yararlanılarak elde edilmiştir. Araştırma verileri olarak öncelikle dil öğrenme kuramlarından bilişsel-gelişimci görüşler incelenmiş; okulöncesi ve ilköğretim çağı çocukların dil gelişim düzeyleri belirtilmiştir. Daha sonra Türkiye'de ve dünyanın çeşitli ülkelerindeki ana dil öğretimi programlan, uygulamaları bu çağ çocuklarının dil gelişimi özellikleri de dikkate alınarak eğitim ortamları, öğretmenlerin mesleki donanımları, eğitim yöntemleri, ders araç gereçleri ve öğrenme ürünleri bakımından değerlendirilmiştir. Sonuçta 5-7 yaş çocukların yaptıklarım ve duyduklarım söyleyebildikleri, etkinliklerini planlayabildikleri, hayal gücünü, mantıksal akıl yürütmeyi kullanabildikleri 8-10 yaş çocukların ise ana dillerinin söz dizimi kurallarından haberdar oldukları, soyutlamaları anladıktan, genelleme ve sıralama özelliklerinin bilincinde oldukları belirlenmiştir. Türkiye'de yürürlükte olan Türkçe öğretimi programının ses eğitimi ve yazı eğitimi gibi eksikleri bulunmakla birlikte iyi hazırlanmış bir program olduğu, ancak uygulamalarda değiştirilmesi ve geliştirilmesi gereken bulgulara ulaşılmıştır. Yurtdışında ana dil öğretiminin değerlendirilmesinde; özellikle öğretim yöntemi ve öğretim materyali bakımından çeşitliliğin, programda yer alan araçlara ulaşmada önemli katkılar sağladığı bulunmuştur. Son olarak çocuğun bilişsel gelişim özellikleri temel alınarak ana dil öğretiminde yeni yaklaşımlara; nörolinguistik yaklaşım, çoklu zeka kuramı ve dil becerileri, dil öğretiminde dramatizasyon, ana dil öğretiminde bilişsel giriş özellikleri ve duyuşsal giriş davranışlarını geliştirmeye yönelik etkinlikler, Türkçe öğretimi ve tam öğrenme, etnik gruplarla öğretim, anlayarak çok hızlı okuma teknikleri NLP uygulamaları ve dil, birinci ve ikinci dil ediniminin karşılaştırmalı çalışmaları olduğu bulunmuştur. Ayşe ÖZDEMÎR

VI This research was planned under the light of cognitive theories, Turkish as a mother tongue education and aiming at evalating of implementations reaching new approaches. Researcah data were abtained from the writen sources and result of related researches. Primarly cognitive developmental thoughts which are tongue (language) learning theories, were examined; developmental levels were indicated. Later, mother tongue education programmes, implementations and education atmosphere, teachers vocational equipments, education methods, class materials and learning procation were evalvated as giving pay attention to the characteristic of language (tongue) development level of the period of the children in Turkey and various countries in the world. As a result, it found that 5-7 year old children may say what they do and hea, plan their activities, use their imagination and logical mind and 8- 10 year children may aware of syntax rules, understand abstractions, have concious of generiiization and coordination. In spite of having such deficiencies in the existent Turkish teacing programmme which was prepared well. But, it was found that have to be changed and developed. It was put forward that in the evolution of the language teashing in abroad, especially kinds of teaching methods and teashing materials may provide important in order to achieve goals of the programme. Lastly, new approaches which are based on child's cognitive development characteristic have been found in mother tongue. These new approaches are nevrolinguistic approach, mufti intelligence theory and language abilities, dramatizion in language teaching, cognitive entrance chacteries in mother tongue teaching and activities directed to develop offective entrance beheiviours, language teaching with ethnic groups, speed reading by understanding, implementations of NLP and language, the comperative study of first and second language acquisition. Ayşe ÖZDEMİR