Avrupa Birliği sürecinde küçük ve orta ölçekli işletmelerin ekonomideki yeri ile finansman sorunları ve Denizli örneği

Abstract

VI Bugün küreselleşme gerçeğinden hareketle ülke ekonomilerinin birbirinden bağımsız olduğunu söylemek mümkün bulunmamaktadır. Bilişim ve iletişim teknolojisinden son yıllarda ortaya çıkan gelişmeler yeni üretim alanlarının ve tekniklerinin geliştirilmesini ve tüketim anlayışındaki değişmeler devletlerin, firmaların ve bireylerin ekonomik davranışlarındaki değişiklikleri de beraberinde getirmektedir. Teknolojik gelişmeler ve yeni üretim anlayışı, ulusal sınırları ve gümrük engellerim küçültmekte, uluslararası rekabeti hızla artırmakta olup, bu durumda firmaları teknolojik gelişmeye uyum sağlamaya zorlamaktadır. Günümüzde "flexible specialisation" yani esnek uzmanlaşma diye adlandırılan bu yeni endüstriyel organizasyonun merkezinde ise KOBİ'ler bulunmaktadır. Firmaların rekabetçi üstünlüklerini neredeyse bir gecede kaybedebilecekleri bir hızda dönen iş ortamında temel yönetim becerisi ile maliyetleri düşürmek ve daha da önemlisi ürün geliştirme hızım artırmaktadırlar. Bir firma ölçeği hiç önemli olmaksızın ne kadar erken bir ürünü hayal edebiliyor, tasarlıyor ve pazara sürebiliyorsa o kadar başarılı olmakta ve düşmekte olan piyasalardan hızla sıyrılarak geleceğe olan yeni sekmenlere yönelebilmektedir. Türkiye bir KOBİ ekonomisi demektir, çünkü işletmelerin % 99.5 yani 200 bini KOBİ'lerdir. İstihdamın % 63.5, üretilen katma değerin % 32,3 'ü KOBİ'ler oluşturmaktadır. AB'de ise üretilen katma değerin % 81 'ini KOBİ'ler oluşturmaktadır. Türkiye'de KOBİ'ler hem sayılarıyla, hem de dinamizmleriyle ekonominin can damarıdır. Fakat çok fazla ihmal edilmiştir. Kapasite kullanım oram Türkiye'de % 25 iken, AB'de % 80; ihracat payı Türkiye'de % 8 iken, AB'de % 35'dir. AB'de kredilerin % 45'i KOBİ'ler alırken, Türkiye'de % 4'tür. Aynı zamanda devletin KOBİ'lere eğitim, danışmanlık vb. harcamaları 10 trilyon TL iken, KOBİTerin ödedikleri vergi miktarı 1 katrilyon TL'dir. KOBİ'ler, büyük işletmeler gibi yüksek maliyetli yatırımlara bağlı kalmadıkları için daha esnek üretim imkanlarına sahiptirler. Bu da, talep değişikliklerine kısa sürede uyum sağlama, tam rekabet şartlarına çabuk ulaşma veVII bu sayede milli gelire, istihdama, verimliliğe, müteşebbis yetiştirmeye katkı sağlama gibi çok önemli işlevlerini yerine getirmektedir. Ekonomide ortaya çıkan konjonktürel dalgalanmalara büyük işletmelere göre daha az duyarlı olan KOBİ'ler, bu dalgalanmalardaki olumsuz etkilenmeleri elimine edebilmekte ve geçici talep artışlarını karşılayarak ani fiyat artışlarını engellemektedir. KOBİ'ler makro ekonomik düzeyde bölgelerarası dengesizliğinin de bir düzenleyicisidir. Bölgelerarası dengeli gelişmeye ve büyümeye önemli katkıda bulunmaktadır. Bunun yanı sıra tamamlayıcılık roller nedeniyle, ekonomide ön plana çıkmışlar ve büyük işletmelerin yan sanayi gereksinimlerini karşılayarak ekonomiye fayda sağlamışlardır. Çalışmamız beş bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ekonomik Birleşmeler, Türkiye Avrupa Birliği ilişkilerinin tarihsel gelişimi incelenmiştir. 1 Ocak 1996 tarihinde yürürlüğe giren Gümrük Birliği Anlaşmasının genel etkileri ve dolayısıyla KOBİ'lere muhtemel etkileri incelenmiştir. İkinci bölümde, Avrupa Birliği'nde KOBİ tanımı ve KOBİ'lerin önemi, uygulanan KOBİ politikaları, KOBİ destekleme politikaları ve KOBİ'lere yapılan yardımlar incelenmiştir. Üçüncü bölümde Türkiye'de KOBİ'lerin genel özellikleri, KOBİ tanımı ve KOBİ'lerin tarihsel gelişimi ve KOBİ'lerin yarar ve sakıncaları incelenmiştir. Dördüncü bölümde ise, KOBİ'lerin Türkiye ekonomisindeki yeri, üretime, dış ticarete, diğer sosyo-ekonomik ve toplumsal katkıları yani bölgeler arasındaki dengesizliğin giderilmesi, istihdam ve yeni iş olanakları oluşturulması vb. katkıları incelenmiştir. KOBİ'lerin en önemli sorunlarından finansman sorunlarına yönelik çözüm önerileri incelenmiştir. Son bölümde saha çalışmamız olan Denizli'deki KOBİ'lerin genel durumu ve finansman sorunları başta olmak üzere, ihracat, pazarlama, üretim, yatının, hammadde, kalifiye personel vb. konularında karşılaştıkları sorunları ve çözüm önerileri gerçekleştirilen anket uygulamasıyla ortaya konmaya çalışılmıştır. Beytullah YILMAZ

VIII Today it is impossible to say that nationality economies are independent from each other in terms of globalization. Developments in information and communication technologies, have changed the ways of new product development techniques and thus consumption behaviours. Which influenced the economic behaviours of goverments, firms and individuals. Technological developments and new production paradigms would diminish the national borders and customs barriers, and would increase the global competition. As a conallary of these forces firms will have to adopt technological development. This new industrial organization is called as "flexible specialization" and the focus of such kind of organizations based on SME's. In the turbulent business environment in which the firms may lose almost all at their competitive advantages in a night. The main administrative resource is to decrease costs and, more importantly, to increase the pace of designing and pushing the product in to the market. Regardless of the production scale organization will be successful in the case that how much earlier to devise a product in mind, design it and carry it to the market. At the same time it is possible to jump to a new segments of the future with taking the organizations from the falling market situations. It is true that Turkey has a SME-based economy since 99.5% (200.000) of the firms are showly SME's characterictise. 63.5% of the employment and 32.3% of the produced value added are formed by SME's. SME's in Turkey lie in the vital point of the economy with either their size or their dynamism, however they are ignored untill present. Although, the rate of used capacity of SME's is 25%, it is 80% in European Union (EU), share of the exports of SME's is 8% in Turkey, it is 35% in EU. While the SME's in EU get the 45% of the credits, it is 4% in Turkey. Although the amount of taxes paid by the SME's is around 1 quadrillion TL, nevertheless the amount of the education, consultation etc. services that the state provides for the SME's is around 10 trillion TL.EX SME's has more flexible production techniques vis-a-vis large firms since SME's does not depend on invetments which require high cost. By this woy SME's can adapt to the demand changes in stantly reaching to the perfect competition circumstances fastly. Therefore it may be arqued that SME's full fill some important functions, such as contributing to the national income, employment, productivity and training entrepreneurs. The SME's, which are less sensitive to the business environment, can eliminate negative effections due to these cycles and prevent instant price booms by meeting temporary demand increases. Moreover, at the macroeconomic level the SME's are play regulatory roles of the inter-regional inconsistencies. They contribute to the inter-regional developments and growth. Finally, due to their complementary roles, they got further steps by providing necessary needs of larger firms. Therefore they produced crucial benefits to the economy. The study is composed of five parts. In the first part, the historical developments of Economic Integrations and Turkey-EU relations are examined. The general effects of Customs Union that get into force on 1 January 1996 and potantial indirect effects over SME's are mentioned. In the second part, the definition and importance of SME's in EU, implemented SME's policies, SME's subsidy policies and transfers to the SME's are stated. In the third part, general characteristics of SME's in Turkey, official SME definitions in Turkey, their historical developments, benefits and hazards are explained. In the fourth part, the role of SME's in Turkey, their contribution to the production, foreign trade and socio-economic and social contributions, i.e., setting off the inequilibrium among the regions, employment and career oppotunities are examined. Together with above it is also examined solutions to financial problems that firms may encounter. The final part, the field study is presented. In this field study, primarily general positions and financial problems of the SME's are examined, export, marketing, production, investment, raw materials, qualified personnel etc. amatters are examined and the problems they face with proposed solution are aimed to present. Beytullah YILMAZ