Ekonomik istikrar politikaları açısından kamu finansman dengesi ve Türkiye: 1990-2000

Abstract

Günümüzde ekonomik istikrar kavramı, fiyat istikrarım ve tam istihdamı ifade etmektedir. En önemli fiyat istikrarsızlığı olarak da enflasyon kabul edilmektedir. Arz-talep dengesizliği, ekonomi politikası uygulamaları, dış ticaret, işsizlik, teknoloji ve üretimdeki yetersizlikler, kamu finansman dengesi açıkları gibi unsurlar ekonomilerde istikrarsızlıklara yol açabilmektedir. Ülkemizde ise kamu finansman dengesizliği ile ekonomik istikrarsızlık arasında bir paralellik bulunmaktadır. Kamu finansman dengesizliğine yol açan unsurlar arasında sosyal fonlar, borçlanma ve etkin nitelikte olmayan maliye politikası uygulamalarının olduğu gözlenmektedir. Bu çalışmada ilk olarak ekonomik istikrarsızlıklar ve bunun için uygulanan politikalar; 2. Bölüm' de, kamu finansman dengesini etkileyen unsurlar, kamu finansman dengesi-ekonomik istikrar ilişkileri, kamu finansman dengesini sağlama yolları ve ekonomik etkileri incelenmektedir. 3. Bölüm' de ise, Ülkemizde 1946 yılından günümüze kadar uygulanan ekonomik istikrar kararlarının ışığında Türkiye' nin 1990-2000 yıllan arasındaki kamu finansman dengelerinin uygulanan politikalar açısından incelenmesi ve dengesizlik doğuran faktörlerin tespit edilmesi, kamu açıkları-enflasyon ilişkilerinin bir ekonometrik analiz yoluyla ortaya konulması hususlarına yer verilmektedir. Bütün bu incelemeler sonrasında; ekonomik istikrar için tek tip bir istikrar programı uygulamasının yeterli olmadığı anlaşılmıştır. Ülkemizdeki ekonomik istikrarsızlığın nedeni büyük ölçüde devlettir. Kamu finansman dengesi göstergeleri ekonomik krizlerin habercisidir. Kamu açıklan ile enflasyon arasında sıkı bir ilişki bulunmaktadır. Sosyal güvenlik sistemi açıklan ile transfer harcamaları, Türkiye' nin 1990-2000 yıllarındaki kamu finansman dengesini olumsuz etkileyen temel unsurlardır. Önemli politika değişiklikleri ile birlikte kamu finansman yükünün düşürülmesi, kamuda tasarruf ve prodüktivitenin sağlanması, devletin küçülmesi yerine önce hantallıktan kurtarılması gerekmektedir. Tahir SÜGÜN

VI Nowadays, the matter of economic stability means price stability and full employment. Inflation is accepted as the most important price instability. Supply- demand instability, economic policy executions, foreign trade, unemployment, inefficient of technology and production and public financing equilibrium deficits etc. can cause instabilities in economies. In our Country there is parallelism between public financing instability and economic instability. Social funds, public dept and inefficent finance policy executions are main factors that cause public financing instability. At this study firstly, economic instabilities and the executions for these; At second section, the factors that effect public financing equilibrium, public financing equilibrium-economic stability relations, the ways that provides public financing equilibrium and economic effects are being researched. At third section, by the economic stability decisions since 1946 in our Country, Turkey' s public financing equilibrium, between 1990-2000 has been researched by the applied policies. The factors that cause instability are found. Public deficit-inflation relations is exposed by an econometric analysis. After all researches, it has been understood that only one type stability program for economic stabilization can not be enough. The cause of the economic instability in our Country is extremely the state. Public financing equilibrium indicators are messenger of economic crisies. There is a relationship between public deficits and inflation. Social security system deficits and transfer expenditures are affecting Turkey' s 1990-2000 years public financing equilibrium negatively. Instead of important political changes and decreasing public financing load, producing saving in public and productivity, decreasing the state it' s needed to protect it from unflexibility. Tahir SÜGÜN