Muğla ticaret yapıları

Abstract

İslam mimarisinde ortaya çıkan ribatların (kervansaray) Karahanlılar ve Gazneliler döneminden olduğu bilinmektedir. Daha sonra Büyük Selçuklular zamanında da plan ve mimarisi bakımından Karahanlı ve Gazneli kervansaraylarını devam ettiren örnekler karşımıza çıkmaktadır. Kervansaray mimarisindeki asıl büyük gelişme Anadolu Selçukluları zamanında görülmektedir. Bu dönemde abidevi bir özellik gösteren ve her türlü ihtiyaca cevap verecek şekilde yapılan kervansaraylar, Anadolu?da kervan yolları üzerinde inşa edilmiştir. Osmanlı?nın kuruluşundan 19. yüzyıl sonlarına kadar geçen süreçte kervansarayların yanı sıra şehir merkezlerinde ticari kaygı ve gelir getirme amaçlı ortaya çıkan çok sayıda şehiriçi hanları da inşa edilmiştir. Anadolu?nun birçok şehir merkezinde olduğu gibi Muğla?da da şehiriçi hanlarının yapıldığı görülmektedir. Bu hanlar, 19. yüzyılın ikinci yarısında, Muğla?da ticari hayatın yoğunlaştığı önemli merkezler olmuştur. Yapılan arazi çalışmalarıyla sekiz adet han tespit edilmiştir. Tez konumuzu oluşturan yapıların bazılarının harap bir durumda olduğu bazılarının ise restorasyon edilerek koruma altına alındığı görülmektedir. Genel itibariyle düzgün bir planlamaya sahip olmayan Muğla şehiriçi hanları, avlulu-avlusuz ve kat durumlarına göre gruplandırılmıştır. Mekânsal, yapı elemanları, yapı malzemesi ve tekniği özelliklerine göre incelenmiş, Anadolu?daki benzer örneklerle karşılaştırılarak sanat tarihi içindeki yeri ve önemi ortaya konmuştur.

Ribats (caravanserai) emerging İslamic architecture are known to be Karahans and Ghaznis period. Then, in terms of planning and architecture, perpetuating examples of Karahan and Ghaznis caravanserais emerges in Great Seljuk period. The greatest improvement of caravanserais architecture is in the Anatolian Seljuk period. During this period, caravanserais which also has monumental features and meet the needs of all kinds, built on the caravan routes in Anatolia. From the establishment of the Ottoman Empire to end of the 19. century, in addition to caravanserais, a large number urban-inns have been built in the urban centers aimed at bringing commercial considerations and income. As well as other Anatolian city center, Mugla has many urban-inns. This inns, in the second half of the 19. century, has been important centers of commercial life are concentrated in Mugla. With the fieldwork, Eight inns identified. Some of these buildings are in a dilapidated condition and some of them are taken under protection as a restoration. In general, because of having improper plans, Mugla local inns are grouped with or without courtyard and floor conditions. Locations examined according to structural elements, construction materials, the characteristics, and techniques compared with similar examples in Anatolia and its importance in the history of art have been revealed.