Vergi bilinci ve vergi ahlakı oluşumunda muhasebe meslek mensuplarının rolü: Adana ili örneği

Abstract

Muhasebe meslek mensuplarının mükelleflerin vergisel davranışları üzerindeki etkilerinden yola çıkılarak hazırlanan bu çalışmanın birinci bölümünde vergi bilinci ve vergi ahlakı kavramlarıyla ilgili teorik bilgilere yer verilmiştir. Bu amaçla vergi bilinci ve vergi ahlakının diğer kavramlarla olan ilişkisine ve vergi bilinci ve vergi ahlakını etkileyen bireysel ve çevresel faktörlere değinilmiştir. Çalışmanın ikinci bölümünde ülkemizde ve dünyada vergi bilinci ve vergi ahlakı ile ilgili yapılmış çalışmaların yanı sıra ülkemizde muhasebe meslek mensupları ile ilgili yapılmış çalışmalara da yer verilmiş ve bölüm sonunda bölümle ilgili genel bir değerlendirme yapılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde muhasebe meslek mensuplarının mükellef davranışları üzerindeki etkileri, Adana ilinde yapılan alan araştırması neticesinde elde edilen bulgular ışığında incelenmiş ve ilk olarak demografik faktörlere ait bulgulara yer verilmiştir. Demografik değişkenlerin verilen cevaplar üzerindeki olası etkileri tek örnek T- testi, Tek Faktörlü Varyans Analizi (One-Way ANOVA) ve Basit Regresyon Analizi yardımıyla incelenmiş ve demografik faktörlerin muhasebe meslek mensuplarının davranışları üzerinde istatiksel olarak etkili olmadıkları bulunmuştur. Daha sonra tutum ve davranışlara ait bulgulara yer verilmiş ve muhasebe meslek mensuplarının mükelleflerin vergiye karşı takındıkları tutum ve davranışlara yön veren vergi bilinci ve vergi ahlakı kavramları üzerinde etkili oldukları bulunmuştur. Fakat söz konusu etkinin yönü hakkında katılımcılar tarafından olumlu ve olumsuz olmak üzere çelişkili cevaplar verildiği için net bir çıkarım yapılamamıştır. Çalışmanın sonuç ve öneriler kısmında ise bir bütün olarak tez çalışması teorik bilgiler ve alan araştırmasından elde edilen bulgularla birlikte değerlendirilmiş ve meslek mensuplarının vergi bilinç ve vergi ahlaklarını dolayısıyla da mükelleflerin vergi bilinç ve vergi ahlaklarını artırmaya yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

In this study that was prepared on the basis of effects of the professional accountants on the tax behavior of taxpayers, in the first part given theoretical informations about tax awareness and tax morale. For this purpose, mentioned the relationship tax awareness and tax morale with other concepts and mentioned individual and environmental factors that affect the tax awareness and tax morale. In the second part of study included studies which are in our country and around the world about the tax awareness and tax morale. Also included studies which have been made regarding about the professional accountants in our country. And at the end of partition conducted an overall assessment related to the partition. In the third part of study effects of the professional accountants on the behavior of taxpayers examined with the result of field research in Adana. In the first place given the findings of the demographic factors. The possible effects of demographic variables on the responses analyzed with the help of one-sample t test, one-factor analysis of variance (One-Way ANOVA) and simple regression analysis. The demographic factors were found not to be statistically effective on the behavior of professional accountants. Later in study, the findings of the attitudes and behavior was given and the members of the accounting profession was found to be effective on the concepts of tax awareness and tax morale that shape attitudes and behaviors of taxpayers toward tax. But about the direction of impact not be made a clear inference. Because conflicting answers which were given by participants, both positive and negative. In the part of conclusions and recommendations thesis was assessed as a whole with the theoretical knowledge and the findings of the survey and solution suggestions were offered intended for increasing tax awareness and tax morale of professional accountants, also indirectly intended for increasing tax awareness and tax morale of taxpayers too.