Hükümlü ve Tutukluların Özel Hayat ve Aile Hayatlarının Korunması

Abstract

Mahpusların beli sınırlamalara rağmen insan haklarını ellerinde bulundurma prensibi, genellikle onların tahliye olduklarında hızla ve yeniden sosyalleşmelerini amaç edinen çağdaş infaz düşüncesinden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle dış dünya ile temasın sürdürülmesi ve kalitesi mahpusların topluma yeniden kazandırılarak toplumun sağlıklı birer üyesi olmalarında önemli bir rol oynamaktadır.Kişiyi özgürlükten yoksun bırakmanın bizatihi kendisi ceza olduğu için hapsedilme şartları ek bir ceza gibi kullanılmamalıdır. Hapsedilmenin doğurabileceği yan etkiler olabildiğince en aza indirilmelidir. Cezaevi yaşamı asla normal yaşam koşulları olmamakla birlikte, özgürlüğün kaybedilmesi dışında mümkün olduğunca normal yaşam şartlarına yakınlaştırılmalıdır. Hürriyetin kısıtlanması hiçbir zaman onun ailesi ve yakınlarıyla iletişim kurmasını tamamen ortadan kaldıramaz.Hükümlü ve tutukluların cezaevine girmeden önceki ailesi, arkadaşları ile mevcut ilişkisini belli sınırlamalar içinde sürdürmeleri, tahliyelerinden sonra onların topluma uyumunu kolaylaştıracaktır. Onların özel ve aile hayatlarını korunması temel olarak ziyaret, mektuplaşma ve telefon yoluyla gerçekleşmektedir. Ceza infaz kurumu idareleri onların bu yollarla iletişimlerini kolaylaştıracak önlemler üzerinde çalışmalıdır. Çünkü mahpus dış dünya ile sağlıklı bir ilişki kurduğu takdirde, bundan kendisi toplum ve cezaevi idaresi fayda sağlayacaktır.Ceza infaz kurumlarında hükümlü ve tutukluların aileleriyle ziyaret şekil ve şartları ilişkinin kalitesini doğrudan etkilemektedir. Bazı ülkelerde mahpuslara ceza infaz kurumlarında aileleriyle birtakım şartlar altında mahrem görüş imkanı tanınmaktadır. Bu ziyarette mahpusa, eşi ve yakın aile üyeleriyle belli süre cezaevi idaresinin gözetimi olmaksızın biraraya gelerek kısmen de olsa aile hayatını sürdürme imkanı tanınmakta bu şekilde aile bağlarının güçlenmesi hedeflenmektedir. Özel aile ziyareti, mahrem ziyaret veya conjugal visit olarak nitelendirilen bu ziyaret bir hak olmaktan çok bir ayrıcalık/lütuf/ödül olarak değerlendirilmektedir.Mahpusların ceza infaz kurumunda iken kendilerine yapay döllenme imkanı sağlanarak ebeveyn olma istekleri, özel aile ziyaretine izin verilmeyen ülkelerde onun özel hayat aile hayatının korunması açısından ayrı bir tartışma konusudur. AİHM'nin benzer bir konudaki Dickson/ Birleşik Krallık davasında verdiği karar hükümlü ve tutukluların özel hayat ve aile hayatlarının korunmasına verilen önemi göstermektedir. Mahpusların bu yöndeki talepleri AİHM kararında yer verilen prensiplere göre değerlendirilmelidir. Böylece hükümlü ve tutuklular mevzuatla belirlenen şartları taşımaları halinde Avrupa İnsan Hakları Sözleşmenin 8'inci maddesi ile garanti altına alınan özel ve aile hayatlarının sürdürülmesini sağlanacaktır. Bu değerlendirme yapılırken sadece mahpus açısından değil, onun özgür olan eşinin de hakları gözetilmelidir.

The principle that the prisoners hold the certain human rights with some restrictions is the result of contemporary enforcement system aiming at prisoners' re-socialisation when they are set free. So the sustaining of contacting with outside world is considerable element of rehabilitation and re-socialisation.Since the deprivation of liberty itself is a punishment, the conditions of detention can not be considered as an additional penalty. The side effects of imprisonment should be minimized to the utmost as possible. Although the living conditions in prison are not same as those in ordinary society, they should get nearer to the normal society excluding the limitation of liberty. The restriction of the prisoners' freedom shall not be mean that they have no right of contacting with their family and friends.The sustaining of the existing relationship which is available before the prisoners were detained will help them intagrate into society after release. Thanks to visitation, correspondance and phone, it will be possible to increase the chances of successful resettlement after release. The administration of prison has a responsibility to work on these ways by easing their contacting with outside world. The sound and stable contact has the benefits on the prisoners' life, administration of prison and in the end, on whole society.The conditions and prosedures of visiting in prison affect the quality of relationship directly. İn some country, the conjugal visitation has been granted for the prisoners under some restriction in prison. Generally, those prisoners who are less dangerous, well-behaved and housed in middle and low securiy prisons benefit from these kinds of visitation. Through that extended family visit, the inmates seize an opportunity to stay with their family members such as spouse, son or daughter in private facilities established seperately in prison unit without close supervision of any prison officer and so they could maintain their private and family life even in part. This kind of visit known generally "conjugal visit" is regarded as a privilege other than as a fundamental human right.The inmates' requests for becoming parents by means of the artifical insemination facilities provided for them in prison is another controversial issue in the country where conjugal visit is not legitimatized in terms of the maintaining and protecting of their private and family life. The European Court of Human Rights' decision upon the applicants' requesting the artifical insemination facilities in prison illustrates the vital importance to prisoners' private and familiy life. In spite of the fact that the Court approves that conjugal visit stands within the margin of appreciation it notes that the prisoner's right of becoming parents should be legitimized under certain circumstances as long as it doesn't run a risk of the security in jail and constitute a burden on the state. Besides, the right of inmate's wife should be protected along the evaluation of that requests. As a result, it will be highly possibble that a fair balance between the individual and community will be reached.