Sait Fâik Abasıyanık'ın öykülerinde niteleme sıfatları

Abstract

Bu çalışmada Türk edebiyatında önemli bir yeri bulunan Sait Fâik Abasıyanık'ın ?Semaver?, ?Mahalle Kahvesi? ve ?Alemdağ'da Var Bir Yılan? kitaplarında geçen niteleme sıfatları incelenmiştir. Çalışmanın amacı, Sait Fâik Abasıyanık'ın öykülerinde Türkçeyi nasıl kullandığını belirlemenin yanında, Türkiye Türkçesinin dilbilgisel özelliklerini belirmeye katkıda bulunmaktır.Araştırmada incelenen 52 öyküde toplam 2819 niteleme sıfatı belirlenmiştir. Niteleme sıfatları, kullanımları temel alınarak algı, kullanım ve yapı olarak üç başlıkta incelenmiştir. Algısal incelemede görsel 1757, sezgisel 522, dokunsal 109, işitsel 79, tatma algısına hitap eden 27 ve koklama algısına hitap eden 21 sıfat tespit edilmiştir. Kullanımsal incelemede niteleme sıfatlarının gerçek anlamda kullanılıp kullanılmadığına bakılarak 2363 gerçek olan, 150 gerçek olmayan kullanım tespit edilmiştir. Yapısal incelemede ise niteleme sıfatlarının basit ve birleşiklik olmaları ile aldıkları yapım ekleri tespit edilmiştir. Sıfatların 2084'ü basit 306'sı birleşik yapıda kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu verilerle ilgili olarak çalışmanın birinci bölümü inceleme kısmından, ikinci bölümü ise değerlendirme kısmından oluşmaktadır.

In this study, the descriptive adjectives in one of the important storytellers of Turkish literature Sait Fâik Abasıtanık?s books ?Semaver?, ?Mahalle Kahvesi?, ?Alemdağ?da Var Bir Yılan? are examined. The aim of the study is to define how Sait Fâik Abasıyanık used Turkish in his stories and to contribute to the identification of the grammatical features of the Turkish language.In the 52 stories being examined, 2819 descriptive adjectives in total are detected. The features of these descriptive adjectives are examined under three main titles concering the perceptive, pragmatic and structural perspectives. Concerning the perceptive analysis, 1757 visual, 522 intuitional, 79 audial, 109 tactual, 27 related to the sense of smell and 21 gustatory adjectives have been detected. In terms of the pragmatic analysis concerning the meaning, it has been determined whether the adjectives have been used in their real meaning or not. In terms of the pragmatic analysis, 2363 adjectives being used in their real meaning and 150 adjectives not being used in their real meaning have been detected. In respect of the structural analysis, the derivational affixes both the simple and the combined descriptive adjectives acquire are identified. It has been detected that 2084 have been used in the simple structure and 306 in combined stucture. In respect to these data, the firs part of this study is composed of the analysis, the second part of evaluation.