Zamanla paslanmaz çeliklerin standartlardaki değişimi

Abstract

VI Bu çalışmada, TS 2535, DİN 17440, DİN 17441 ve EN 10088 standartlarında verilen paslanmaz çeliklerin garanti edilen özelliklerindeki değişiklikler incelenmiştir ve bu standartlar arasında yapılan karşılaştırmaların sonuçlan verilmiştir. Paslanmaz çelik grupları EN 10088'den önceki standartlarda ferritik, ostenitik ve martenzitik paslanmaz çelikler şeklindedir. EN 10088'de ise bu gruplara ilave olarak ostenitik-ferritik ve ayrışım sertleştirmesi yapılabilen paslanmaz çelik grupları eklenmiştir. Ürün şekli bakımından, ostenitik çelikler genellikle yassı, martenzitik çelikler ise genelde uzun mamul şeklindedir. EN 10088'de sayısal olarak önceki standartlara göre yaklaşık iki katlık bir artış olmuştur. Sayısal değişim, 1.4001, 1.4024 ve 1.4300 malzeme numaralarına sahip çelikler standarttan çıkarılırken, 1.4017, 1.4307, 1.4005 vb. gibi pek çok çeliğin standartta ilavesiyle olmuştur. 1.4105, 1.4305, 1.4435 ve 1.4439 malzeme numaralarına sahip çelikler, P ve S oranları daha aşağılara çekilerek saflaştırılmıştır. Martenzitik çeliklerin elastisite modülü değerleri, ostenitik paslanmaz çeliklerin ise ısı iletim katsayılarının standartça garanti edilen değerleri zamanla düşürülmüştür. Ferritik ve ostenitik çeliklerde, çekme dayanımı ve akma sınırı değerleri yassı mamullerde uzun mamullerden daha fazladır. Bu çalışmada, paslanmaz çeliklerin kaynak sonrası oluşacak içyapılarını belirlemede kullanılan Schaeffler, De Long, Espy ve WRC diyagramları da incelenmiştir. Schaeffler ve Espy diyagramları birbirine oldukça yakın diyagramlardır. WRC diyagramında ise ferrit numarası (FN) esas alınmaktadır ve diyagramın krom ve nikel eşdeğerleri sınırlanmıştır. SAE J 405 ve EN 10088 standartlarında verilen kimyasal bileşimlerden hesaplanan krom ve nikel eşdeğerlerinden diyagramlar üzerinde çeliklerin içyapı alanları belirlenmiştir. Espy diyagram ındaki içyapıyı tanımlayan alanlar, Schaeffler diyagramındaki alanla aynı bölgede, fakat daha dar olduğu görülmüştür.

VII In this study, changes of stainless steel characteristics, which are given in the standards numbered as TS 2535, DIN 17440, DIN 17441 and EN 10088 have been investigated and compared. Before the standards EN 10088, stainless steels were grouped as ferritic, austenitic and martensitic stainless steel. In EN 10088 standards, austenitic-ferritic and precipition hardening steel groups added to the previous steel group. By considering product profile, generally, austenitic steel are flat (strip, plate, narrow strip... etc.), ferritic steels are long (semi-finished products, bars, rods...etc.). The number of stainless steel are also increased in EN 10088. These changes have been made by adding some steels such as 1.4017, 1.4307, 1.4305 steels taking and 1.4001, 1.4024 and 1.4300 steels out of standards. It is seen that, P and S rate of 1.4105, 1.4305, 1.4435 and 1.4439 steels have been reduced for the purpose of making steel more pure. Modulus of elasticity values of martensitic steel and mean coefficient of thermal expansion values of austenitic steel has been reduced in EN 10088 standards. In flat product tensile strength and %0,2 proof strength values are higher than the long product on ferritic and austenitic steels. In this study, Schaeffler, De Long, Espy and WRC diagrams which are used to determinate after welding structure, have been investigated. By considering the structure area (austenit, ferrite, martensit...) it can be seen that Espy and Schaeffler diagrams are similar. On the other hand, WRC diagram, which use ferrite number, chromium and nickel equivalent are limited in WRC diagram. By using chemical composition tables given in EN 10088, SAE J 405 standards, chromium and nickel equivalent have been calculated. It can be seen, that the structure area of Espy for each steel is rather narrow than Schaeffler.