İşletmelerde rekabet stratejilerinin müşterilerin gücü üzerindeki etkisinde çevrimiçi dış kaynak kullanımının aracı rolü

Abstract

Porter'ın beş güç çerçevesi, işletme stratejilerinin, organizasyonun dış çevresindeki fırsat ve tehditlerle karşılaşması gerektiği algısı üzerine kuruludur. Porter’a göre rekabetçi bir strateji, sektörel yapıların ve bunların değişme biçimlerinin anlaşılmasına dayanmalıdır. Stratejistin amacı, rakiplere doğrudan bakarak rekabet ortamını tanımak ve yönetmek veya örgüte karşı rekabet eden daha geniş bir bakış açısı tasarlamaktır (Porter, 1979). Bu doğrultuda, literatür, genellikle sektörel güçlerin, rekabet stratejileri üzerindeki etkileri üzerinde durmuştur. Bu çalışmada ise işletmelerin çevrimiçi dış kaynak kullanımları ve Porter’ın stratejik karar tiplerinin, müşterilerin gücü üzerinde etkilerinin olup olmayacağı bir aracı model üzerinden ampirik olarak test edilmiştir. Denizli yeme-içme sektöründe faaliyet gösteren 203 işletmeden anket yöntemiyle elde edilen veriler kullanılarak, Porter'ın beş rekabet gücü unsurlarından biri olan müşterilerin gücü ve rekabet stratejileri ile dış kaynak kullanımı ilişkisi incelenmiştir. İlk kez bu çalışma ile ortaya konulan çevrimiçi dış kaynak kullanımının, farklılaştırma stratejisi ve maliyet liderliği stratejisi kararlarının sektörel rekabet unsurlarından müşterilerin gücü üzerindeki etkisine aracılık ettiği sonucunun literatüre katkı vereceği düşünülmektedir. Bu çalışmanın sonuçları, çevrimiçi sipariş faaliyetlerinde dış kaynak kullanımına giden işletmelerin rekabet avantajı için daha yoğun farklılaştırma stratejisi kararları uygulaması gerektiğini desteklerken, maliyet liderliği stratejisi kararları gerçekleştiren işletmelerin yüksek düzeyde müşteri gücü tehdidiyle karşı karşıya kalacağını göstermektedir.

Porter's five power frameworks are based on the perception that business strategies must face opportunities and threats in the external environment of the organization. According to Porter, a competitive strategy should be based on an understanding of sectoral structures and the way they change. The aim of the strategist is to recognize and manage the competitive environment by looking directly at the competitors or to design a broader perspective that competes against the organization (Porter, 1979). In this direction, the literature has generally focused on the effects of sectoral forces on competitive strategies. In this study, it has been empirically tested over an intermediary model whether businesses' online outsourcing and Porter's strategic decision types will have an impact on the power of customers. Using the data obtained from 203 businesses operating in the Denizli food and beverage sector by the survey method, the power of customers, one of Porter's five competitive strengths, and the relationship between competitive strategies and outsourcing were examined. It is thought that the result of online outsourcing, which is revealed for the first time in this study, mediates the effect of differentiation strategy and cost leadership strategy decisions on the power of customers, one of the sectoral competitive elements, will contribute to the literature. While the results of this study support that businesses outsourcing their online ordering activities should implement more intense differentiation strategy decisions for competitive advantage, they show that businesses that make cost leadership strategy decisions will face a high level of customer power threat.