Varlık fiyatlama modellerinin gelişmekte olan ülkelerde karşılaştırmalı analizi

Abstract

Finansal piyasaların hangi değişkenlere göre hareket ettiğini anlamak ve bu doğrultuda yatırım kararlarını almak, varlık fiyatlama teorilerinde yer alan en önemli varsayımlarından biri olan “rasyonel yatırımcı” kavramının gerekliliklerinden bir tanesidir. Bu gerekliliğin karşılanması amacıyla geliştirilen varlık fiyatlandırma modelleri, piyasa mekanizmasının nasıl çalıştığı ve çeşitli makro veya mikro ekonomik değişkenlere nasıl tepki verdiği hakkında yatırımcılara önemli bilgiler sunmaktadır. Bu bağlamda ortaya konulan varlık fiyatlandırma modellerini yatırımcıların kararlarını rasyonel olarak almalarında kullandıkları pusulalar olarak tanımlamak mümkündür. Çalışmada, MSCI gelişmekte olan ülkeler endeksinde yer alan 13 ülkenin pay senedi piyasaları ve bu piyasalarda işlem gören şirketlerin iki farklı yöntemle bir araya getirilmesi sonucu elde edilen gelişmekte olan ülkeler örneklemi varlık fiyatlama modelleri çerçevesinde incelenmiştir. Çalışma kapsamında, belirlenen ölçütlere göre oluşturulan portföylerin Haziran 2011-Aralık 2020 periyodu için hesaplanan aylık getirileri CAPM, FF3 faktör model, FFC dört faktör model, Q faktör model, FF5 faktör model ve FF6 faktör model kullanılarak açıklanmaya çalışılmıştır. Yapılan analizler doğrultusunda her bir ülke ve gelişmekte olan ülkeler örneklemi için oluşturulan portföylerin değer ağırlıklı getirilerini açıklama noktasında kullanılan faktör modellerin performansı, GRS F-istatistiği yöntemiyle karşılaştırılmıştır. Çalışma bulgularında, performansı test edilen faktör modellerin oluşturulan portföylerin getirilerini açıklamada ortalama varyans etkin olmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca, oluşturulan portföy getirilerini en iyi açıklayan faktör modelin çalışma örnekleminde yer alan ülkelere ve portföy oluşturulmasında kullanılan ölçütlere göre farklılaştığı ortaya konmuştur. Elde edilen bu sonuçların yanında ülkeler arası entegrasyon seviyesinin düşük olduğu ve bu durumun uluslararası portföy çeşitlendirmesi açısından bir fırsat yarattığı belirtilmiştir. Son olarak çalışma analizi kapsamında ele alınan ülke örneklemlerinin çoğunda Etkin Piyasalar Hipotezinin geçerli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

The concept of a "rational investor" is a fundamental assumption in asset pricing theories, and it requires an understanding of the variables that influence financial markets and the ability to make investment decisions accordingly. Asset pricing models developed to meet this requirement provide investors with important information about how the market mechanism works and how it responds to various macro or microeconomic variables. In this sense, asset pricing models can be thought of as the compasses that investors use to make rational decisions. In the study, the stock markets of 13 countries included in the MSCI Emerging Markets Index and the emerging countries sample generated by combining the companies traded in these markets with two different methods were examined within the framework of asset pricing models. As part of the research, the monthly returns of the portfolios created according to the certain criteria for the period June 2011-December 2020 were tried to be explained using CAPM, FF3 factor model, FFC four factor model, Q factor model, FF5 factor model and FF6 factor model. The performance of these factor models in explaining the value-weighted returns of the portfolios constructed for each sample of countries and emerging markets is compared using the GRS F-statistics method. The findings of the study indicate that the factor models whose performance was tested were not mean-variance efficient in explaining the returns of the constructed portfolios. Furthermore, the best factor model for explaining portfolio returns differs depending on the countries included in the sample and the portfolio creation criteria. In addition to these results, it was found that the level of integration between countries is low, creating opportunities for international portfolio diversification. Finally, it was concluded that the efficient market hypothesis is not valid in most of the country samples considered in the study analysis.