Üniversite öğrencilerine yönelik sosyal politika uygulamaları ve öğrencilerin yaşam koşullarına etkisi

Abstract

Çalışmanın amacı üniversite öğrencilerine yönelik uygulanan sosyal politikaların öğrencilerin refah düzeyleri ile yaşam koşullarına etkisinin ölçülmesidir. İnsani bir perspektif ile refah rejimleri sosyal politikalar vasıtası ile fertlere asgari düzeyde refah sunmayı ilke edinmişlerdir. Sosyal politikanın genişleyen kapsam ve sınırları dezavantajlı bir grup olarak görülebilecek olan üniversite öğrencilerini de içine almaktadır. Günümüz dünyasında üniversite öğrencilerinin refah düzeylerini iyileştirmek adına doğrudan veya dolaylı etkiye sahip birçok sosyal politika kullanılmaktadır. Bu sosyal politikalardan refah rejimlerince en fazla tercih edilenleri burs, kredi, yükseköğrenim ücretinin finansmanı, barınma imkânı ve beslenme yardımı şeklinde verilebilir. Çalışma kapsamında üniversite öğrencilerine dönük sosyal politikaların öğrencilerin refah düzeylerine etkisinin ölçülebilmesi adına biri 2909 öğrencinin katıldığı alan araştırması diğeri ise Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırmasından olmak üzere iki ayrı araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmalar neticesinde burs, kredi, ücretsiz yükseköğrenim, yurt imkânı ve yemek yardımının öğrencilerin refah düzeylerini arttırdığı ve yoksulluk oranlarını azalttığı; öğrenci yoksulluğu ile onlara yönelik uygulanan sosyal politikalar arasında anlamlı bir farklılaşma olduğu anlaşılmıştır. Yine yoksulluk, istihdamda olma, beslenme yardımı alma durumları ile sosyal politikalara karşı çeşitli tutumlar arasında anlamlı farklılaşmalar tespit edilmiştir. Öğrenci refahı üzerinde doğrudan etkiye sahip burs ve kredilerin satın alma gücü paritesi açısından gerilediği saptansa da son yıllarda burs ve krediler ile yurt imkânlarının genişlediği ve daha fazla üniversite öğrencisine ulaştığı görülmüştür. Çalışma kapsamında geliştirilen “Üniversite Öğrencisi Dostu Yükseköğrenim İndeksi” kapsamında Türkiye’nin üniversite öğrencilerine gerçekleştirdiği sosyal transferlerin tipi, kapsamı ve yoğunluğu dikkate alındığında incelenen OECD ülkeleri arasında orta-üst kategoride “öğrenci dostu refah rejimi” olarak yer aldığı tespit edilmiştir. Yine çalışma kapsamında geliştirilen “Üniversite Öğrencisi Sosyal Koruma İndeksi” Türkiye’nin üniversite öğrencilerine sağladığı sosyal korumanın orta-yüksek derece olduğu göstermiştir. Çalışma kapsamında Türkiye’nin içerisinde yer aldığı refah rejimi tipolojisinin kalıplarından sıyrıldığı; üniversite öğrencilerine yönelik uygulanan sosyal politikalar nazarında öğrenci dostu bir refah rejimi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

The thesis study aimed to explore the impacts of social policies for university students on their well-being and living conditions. In a humane approach, welfare regimes have always adopted the principle of providing individuals with a minimum level of well-being through social policies. The expanding scope and limits of social policy also cover university students among disadvantaged groups. Today, a considerable number of social policies have been introduced with their direct or indirect impacts to improve the well-being of university students. In this context, the most preferred ones by welfare regimes may be scholarships, loans, financing of higher education fees, accommodation, and nutritional assistance. Within the scope of the study, in order to measure the effect of social policies towards university students on the welfare levels of students, two separate studies were conducted, one being a field study with 2909 students and the other being a Income and Living Conditions Research. As a result of these studies, it has been determined that scholarships, loans, free higher education, dormitory facilities and food aid increase the welfare of students and reduce poverty rates; It has been understood that there is a significant difference between student poverty and the social policies implemented towards them. Again, significant differences were found between poverty, being in employment, receiving nutritional assistance and various attitudes towards social policies. Although it has been determined that scholarships and loans, which have a direct effect on student welfare, have decreased in terms of purchasing power parity, it has been observed that scholarships and loans and dormitory opportunities have expanded and reached more university students in recent years. Within the scope of the "University Student Friendly Higher Education Index" developed within the scope of the study, considering the type, scope and intensity of social transfers made by Turkey to university students, it has been determined that Turkey is included as a "student-friendly welfare regime" in the middle-upper category among the examined OECD countries. Again, the "University Student Social Protection Index" developed within the scope of the study showed that the social protection provided by Turkey to university students is medium-high. Within the scope of the study; It has been concluded that there is a student-friendly welfare regime in view of the social policies implemented for university students.