Fehîm-i Kadîm ve Urfî-i Şîrâzî’nin gazellerinin muhteva ve üslup açısından mukayesesi

Abstract

Karşılaştırmalı Edebiyat, edebî eserlerin yaratımı ve yorumlanması süreçlerini daha iyi anlamak amacıyla geliştirilmiş bir disiplindir. Yazar veya şair, eserini oluşturma aşamasında bilinçli tercihleriyle veya farkında olmaksızın diğer edebî eserlerle çeşitli ilişkiler kurar. Söz konusu ilişkiler okuyucu tarafından da yorumlanarak yeniden üretilir. Karşılaştırmalı edebiyat, farklı kültür dairelerinde bulunan edebî eserleri Dünya Edebiyatı’nın bir parçası olarak görür; belirli bir edebî eseri, türü veya temayı diğerleriyle mukayese ederek tarihsel gelişimini göstermeyi hedefler. Fehîm-i Kadîm’in Türkçe ve Urfî-i Şîrâzî’nin Farsça gazellerini mukayese eden çalışmamızın birinci bölümünde “Dünya Edebiyatı” ve “Karşılaştırmalı Edebiyat” kavramları hakkında bilgi verilmiş, klasik Arap-Fars belagat eserlerinde bulunan serîkaya ilişkin bilgiler nakledilmiştir. İkinci bölümde gazelin tarihsel gelişimi ele alınmış ve Hint üslubunun ortaya çıkışı, gelişimi ve üslup özelliklerine dair bilgiler sunulmuştur. Üçüncü bölümde Fehîm ve Urfî’nin hayatı ve eserleri hakkında bilgiler verilmiştir, gazelleri muhteva ve üslup bakımından mukayese edilmiştir.

Comparative Literature is a discipline developed to better understand the processes of creation and interpretation of literary works. Authors or poets establish various relations with other literary works consciously or unconsciously during the creation of their works. These relations are also interpreted and reproduced by the readers themselves. Comparative literature considers literary works in different cultural circles as a part of World Literature and aims to show the historical development of a particular literary work, genre or theme by comparing it with others. Our study compares the ghazals written in Turkish by Fehim-i Kadim with those in Persian by Urfi Shirazi. In the first part of our study, the concepts of "World Literature" and "Comparative Literature" were examined and the information about "serika" found in classical Arabic-Persian works on rhetoric was conveyed. In the second part, the historical development of the ghazal is discussed and information about the emergence, development and stylistic features of the Indian Style is shared. Finally, the lives and works of Fehim and Urfi was covered and their ghazals were compared in terms of content and style in the third part of the study.